İdrar yolu daralması (üretral striktür), üretra adı verilen idrar kanalının çeşitli nedenlerle daralması sonucu idrar akışının engellenmesidir. Bu durum hem erkeklerde hem de kadınlarda görülebilir ancak erkeklerde üretranın daha uzun olması nedeniyle risk daha yüksektir. Tedavi edilmediğinde böbrek hasarı gibi ciddi komplikasyonlara yol açabilir.
İdrar Yolu Daralmasının Nedenleri
Daralmanın en yaygın sebebi geçirilmiş üretra travmalarıdır. Pelvik kırıklar, bisiklet kazaları veya idrar yolu enstrümantasyonu (sonda takılması, sistoskopi) sonrası gelişebilir. Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, radyoterapi uygulamaları veya cinsel yolla bulaşan hastalıklar (bel soğukluğu gibi) da üretrada skar dokusu oluşumunu tetikleyebilir. Nadiren doğuştan gelen yapısal anomaliler de daralmaya neden olabilir.
Belirtiler Nasıl Ortaya Çıkar?
Hastalığın en karakteristik belirtisi idrar akış hızında belirgin azalmadır. İdrar yaparken zorlanma, ince ve kesik kesik idrar akışı, idrar sonrası damlama hissi sık görülür. Mesanenin tam boşalmaması nedeniyle sık idrara çıkma ihtiyacı, idrar yolu enfeksiyonları, kasık ağrısı ve nadiren idrarda kanama eşlik edebilir. Şiddetli vakalarda idrar retansiyonu (tam tıkanma) acil müdahale gerektirir.
Tanı Yöntemleri
Tanıda ilk adım detaylı hasta öyküsü ve fizik muayenedir. Üroflovmetri testi ile idrar akış hızı ölçülür. Retansiyon şüphesinde ultrasonla mesane sonrası idrar miktarı değerlendirilir. Kesin tanı için üretrografi (kontrast maddeyle röntgen) veya optik üretrotomi sırasında direkt görsel inceleme yapılır. Bazı vakalarda MR üretrografi gibi ileri görüntüleme teknikleri gerekebilir.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi daralmanın yeri, uzunluğu ve şiddetine göre planlanır:
- Dilatasyon: Lokal anestezi altında dar bölgenin genişletilmesi. Basit vakalarda etkili olsa da %50-60 nüks riski taşır.
- Optik Üretrotomi: Endoskopik yöntemle darlığın kesilmesi. 2 cm’den kısa darlıklarda ilk tercihtir.
- Üretroplasti Cerrahisi:
- Anastomotik Üretroplasti: Dar segmentin çıkarılıp sağlıklı uçların birleştirilmesi. 3 cm’ye kadar darlıklarda başarı oranı %95’tir.
- Greftleme: Ağız içi mukozası veya deri greftleriyle üretranın yeniden yapılandırılması. Uzun darlıklarda altın standarttır.
Komplikasyonlar ve Korunma
Tekrarlayan girişimler mesane kasında kalıcı hasara, üretra fistüllerine veya erektil disfonksiyona yol açabilir. Korunmak için idrar yolu enfeksiyonlarının zamanında tedavisi, travmalardan kaçınma ve üretral işlemlerde sterilite kurallarına uyulması kritiktir.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
İdrar akışında zayıflama, idrar yaparken ağrı veya tekrarlayan enfeksiyon durumunda üroloji uzmanına başvurulmalıdır. Erken tanı cerrahi başarı şansını önemli ölçüde artırır.
