İdrar yaparken yanma hissi (tıbbi adıyla disüri), kadın ve erkeklerde sık görülen rahatsız edici bir semptomdur. Genellikle altta yatan ürolojik veya enfeksiyöz bir soruna işaret eder. Yanlış hijyen alışkanlıklarından ciddi enfeksiyonlara kadar pek çok faktör bu şikayete yol açabilir.
İdrar Yanmasının Yaygın Nedenleri
- İdrar Yolu Enfeksiyonu (İYE): Kadınlarda en sık sebep (%80). E.coli bakterisi mesane duvarına tutunarak inflamasyon yaratır.
- Sistit: Mesane iltihabı. Sık idrara çıkma, bulanık idrar ve kasık ağrısı eşlik edebilir.
- Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar: Bel soğukluğu (gonore), klamidya gibi enfeksiyonlar üretrada yanma yapar.
- Prostatit: Erkeklerde prostat bezinin iltihaplanması. İdrar akışında zayıflık ve testis ağrısı görülür.
- İdrar Yolu Taşları: Üreter veya mesanedeki taşlar idrar akışını tahriş eder.
- Kimyasal Tahriş: Parfümlü sabunlar, vajinal duşlar veya spermisitler mukozayı irrita edebilir.
Eşlik Eden Belirtiler
- Sık idrara çıkma dürtüsü
- İdrarda kan (hematüri) veya kötü koku
- Kasık bölgesinde basınç hissi
- Ateş ve titreme (böbrek enfeksiyonu işareti)
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
Teşhis Yöntemleri
- İdrar Tahlili: Lökosit, eritrosit ve nitrit varlığı enfeksiyonu gösterir.
- İdrar Kültürü: Bakteri türünü ve uygun antibiyotiği belirler.
- Ultrason: Taş, kist veya prostat büyümesini tespit eder.
- Sistoskopi: Tekrarlayan enfeksiyonlarda mesane içi görüntüleme.
Tedavi Yaklaşımları
- Antibiyotikler: İYE’de 3-7 günlük sefalosporin veya nitrofurantoin tedavisi.
- Ağrı Kesiciler: Fenazopiridin idrar yolu anestezisi sağlar.
- Prostatit Tedavisi: 4-6 haftalık antibiyotik kürü (florokinolon grubu).
- Taş Tedavisi: ESWL (şok dalgası) veya üreteroskopi ile taş kırma.
Evde Uygulanabilecek Destekleyici Yöntemler
- Su Tüketimi: Günde 2-2.5 litre su bakterilerin temizlenmesini sağlar.
- Kızılcık Suyu: Proantosiyanidinler bakterilerin mesaneye yapışmasını engeller.
- Isı Uygulaması: Karın altına sıcak su torbası spazmı azaltır.
- Kafein/Alkolden Kaçınma: Mesane irritasyonunu önler.
Korunma Stratejileri
- Kadınlarda:
- İlişki sonrası 15 dakika içinde idrara çıkma
- Tuvalet temizliğini önden arkaya doğru yapma
- Dar sentetik iç çamaşırı yerine pamuklu kullanma
- Erkeklerde:
- Prostat sağlığı için düzenli kontrol
- Hijyenik sünnet
Acil Durum Belirtileri
- Böğür ağrısı + ateş (piyelonefrit şüphesi)
- İdrar çıkışının tamamen durması
- Şiddetli pelvik ağrı
Hangi Doktora Gidilmeli?
İlk değerlendirme için aile hekimi veya dahiliye uzmanına başvurulabilir. Tekrarlayan şikayetlerde üroloji (erkekler) veya jinekoloji (kadınlar) konsültasyonu gereklidir. Tanı konulmadan idrar söktürücü bitkisel ürünler kullanmak böbrek hasarına yol açabilir.
