Hidrosefali, beyin omurilik sıvısının (BOS) beyin boşluklarında aşırı birikmesi sonucu kafa içi basıncın artmasıyla karakterize nörolojik bir durumdur. Bu durum, yenidoğanlardan yetişkinlere kadar her yaş grubunda görülebilir. Peki hidrosefali kendiliğinden geçer mi? İşte bu sorunun cevabı ve tedaviye dair kritik bilgiler:
Hidrosefali Türleri ve Nedenleri
Hidrosefali, "iletişimli" ve "iletişimsiz" olarak iki ana tipe ayrılır. İletişimli hidrosefali, BOS’un emiliminde bozukluk olduğunda ortaya çıkar. İletişimsiz tipte ise BOS dolaşım yollarında tıkanıklık vardır. Doğumsal anomaliler, menenjit, beyin kanaması veya tümörler hidrosefalinin en yaygın nedenleri arasındadır.
Hidrosefali Kendiliğinden Düzelir mi?
Hidrosefali, altta yatan nedene bağlı olarak nadiren kendiliğinden iyileşebilen bir durumdur. Örneğin, prematüre bebeklerde görülen geçici hidrosefali, beyin dokusunun olgunlaşmasıyla birlikte gerileyebilir. Ancak bu durum sadece doktor gözetiminde ve hafif vakalarda mümkündür. Çoğu hidrosefali vakası, cerrahi müdahale gerektirir. Tedavi edilmezse beyin dokusunda kalıcı hasar veya hayati risk oluşabilir.
Hangi Durumlarda Tedavi Gerekir?
- Bebeklerde bıngıldak şişkinliği, baş çevresinde hızlı büyüme.
- Yetişkinlerde şiddetli baş ağrısı, bulantı, denge kaybı.
- Görme bozuklukları veya bilinç değişiklikleri.
Tedavi Yöntemleri
- Şant Yerleştirme: En sık kullanılan yöntemdir. Fazla BOS’u karın boşluğuna yönlendiren bir sistem beyin basıncını dengeler.
- Endoskopik Üçüncü Ventrikülostomi (ETV): BOS dolaşımını yeniden sağlamak için beyin tabanında küçük bir açıklık oluşturulur.
- Altta Yatan Nedenin Tedavisi: Tümör veya enfeksiyon varsa öncelikle bu sorunlar çözülür.
Hidrosefali Takibi Nasıl Yapılır?
Şant takılan hastalarda düzenli beyin görüntüleme (MR veya BT) ve nörolojik muayene şarttır. Şant tıkanıklığı veya enfeksiyon belirtileri (ateş, kızarıklık) acil müdahale gerektirir. ETV sonrası hastaların %30’unda uzun vadede ek tedavi gerekebilir.
Risk Faktörleri ve Korunma
- Doğum öncesi folik asit takviyesi, nöral tüp defektlerini önleyebilir.
- Menenjit aşıları, enfeksiyona bağlı hidrosefali riskini azaltır.
- Travmalardan korunmak, yetişkinlerde edinsel hidrosefaliyi önlemede etkilidir.
Hidrosefali tanısı alan hastaların nöroşirürji uzmanı ile düzenli takip yapması hayati önem taşır. Erken teşhis ve doğru tedavi, yaşam kalitesini büyük ölçüde artırır.
