Hamilelik döneminde kansızlık (anemi), demir, folik asit veya B12 vitamini eksikliğine bağlı olarak sık görülen bir sağlık sorunudur. Özellikle bazı risk gruplarında anemi gelişme olasılığı daha yüksektir. İşte hamilelikte kansızlık riskini artıran faktörler ve alınması gereken önlemler:
Demir İhtiyacının Artması
Gebelikte kan hacminin artması ve bebeğin gelişimi için demir gereksinimi yaklaşık %50 oranında yükselir. Yetersiz beslenme, çoğul gebelik veya gebelikler arasında kısa süre olması durumunda vücut bu ihtiyacı karşılayamaz. Bu da demir depolarının hızla tükenmesine ve anemiye yol açabilir.
Beslenme Alışkanlıkları
Vejetaryen veya vegan beslenenlerde demir emilimi düşük olabilir. Hayvansal gıdalardaki "hem demir", bitkisel kaynaklardaki "non-hem demire" göre daha kolay emilir. Ayrıca yetersiz protein, C vitamini veya bakır alımı da demir metabolizmasını olumsuz etkiler.
Kronik Hastalıklar
Böbrek yetmezliği, inflamatuar bağırsak hastalığı veya romatolojik rahatsızlıklar, demir emilimini engelleyebilir veya kan kaybına neden olabilir. Bu durumlar gebelik öncesi dönemde kontrol altına alınmazsa anemi riskini artırır.
Sık Doğum Yapma
Arka arkaya gebelikler (2 yıldan kısa aralıklarla), vücudun demir depolarını yenilemesine izin vermez. Özellikle 3’ten fazla doğum yapan kadınlarda kansızlık görülme sıklığı belirgin şekilde yükselir.
Adet Düzensizlikleri
Gebelik öncesi ağır veya uzun süren adet kanamaları, demir depolarının azalmasına neden olur. Bu durum hamilelikte eksikliğin daha erken ortaya çıkmasına zemin hazırlar.
Enfeksiyonlar
Bağırsak parazitleri (özellikle kancalı kurt) veya idrar yolu enfeksiyonları, demir emilimini azaltır veya kan kaybına yol açar. Tropikal bölgelerde yaşayan gebeler bu açıdan daha fazla risk altındadır.
Genetik Yatkınlık
Orak hücre anemisi veya talasemi taşıyıcılığı gibi kalıtsal kan hastalıkları, gebelikte aneminin şiddetini artırabilir. Bu durumlarda erken dönemde hematoloji konsültasyonu gereklidir.
Önlemler ve Tedavi
- Demir Takviyesi: Gebeliğin 12. haftasından itibaren günde 30-60 mg elementer demir önerilir.
- Beslenme Düzeni: Kırmızı et, yumurta, kuru baklagil ve C vitamini içeren besinler tüketilmeli.
- Düzenli Tarama: Hemoglobin ve ferritin düzeyleri her trimesterde kontrol edilmeli.
- Enfeksiyon Kontrolü: Parazit tedavisi ve hijyen kurallarına dikkat edilmeli.
Kimler Risk Altında?
- Çoğul gebelik yaşayanlar
- Adolesan (ergen) gebeler
- Kronik hastalığı olanlar
- Vejetaryen/vegan beslenenler
- Düşük sosyoekonomik düzeydeki gebeler
Hamilelikte kansızlık, erken doğum veya düşük doğum ağırlığı gibi komplikasyonlara yol açabilir. Bu nedenle risk grubundaki gebelerin düzenli takip ve uygun tedavi alması hayati önem taşır.
