Hamilelik döneminde aşı uygulamaları, hem anne adayının hem de bebeğin sağlığını korumada kritik rol oynar. Bu süreçte hangi aşıların güvenli olduğu, hangilerinden kaçınılması gerektiği ve aşılama zamanlaması hakkında doğru bilgiye sahip olmak hayati önem taşır. İşte gebelikte aşı konusunda tüm merak edilenler:

Hamilelikte Önerilen Rutin Aşılar
Gebelikte güvenle uygulanabilen ve uzmanlar tarafından tavsiye edilen aşıların başında tetanoz, difteri, boğmaca (Tdap) aşısı gelir. Bu aşı, özellikle gebeliğin 27-36. haftaları arasında uygulanarak bebeği doğum sonrası boğmacaya karşı korur. Grip (influenza) aşısı ise gebeliğin her trimesterinde güvenle yaptırılabilir. Hamilelerin grip komplikasyonlarına yatkınlığı nedeniyle bu aşı, hastaneye yatış riskini %40 azaltır. COVID-19 aşıları da gebelikte güvenli kabul edilir; anne ve fetüs üzerinde olumsuz etki gösteren veri bulunmamaktadır.

Özel Durumlarda Gerekli Aşılar
Bazı risk faktörleri taşıyan gebelerde ek aşılar önerilir:

• Hepatit B: Annede taşıyıcılık veya yüksek risk varsa
• Hepatit A: Salgın bölgelere seyahat öncesi
• Pnömokok: Kronik akciğer/kalp hastalığı olanlarda
  Bu aşıların uygulanması öncesinde mutlaka enfeksiyon hastalıkları uzmanı ile konsültasyon yapılmalıdır.

Kaçınılması Gereken Aşılar
Canlı virüs içeren aşılar gebelikte kontrendikedir:

• Kızamık-Kızamıkçık-Kabakulak (MMR)
• Suçiçeği (Varicella)
• Ağızdan uygulanan tifo aşısı
  Bu aşıların gebelikten en az 1 ay önce tamamlanmış olması gerekir. Acil durumlarda (kızamık salgını gibi) risk-fayda analizi yapılarak karar verilir.

Aşıların Bebek Üzerindeki Koruyucu Etkileri
Anne adayına uygulanan aşılar, plasenta yoluyla bebeğe pasif bağışıklık kazandırır. Tdap aşısı, yenidoğan boğmacasına karşı %90 koruma sağlarken, grip aşısı bebekte ilk 6 ayda grip kaynaklı hastaneye yatışları %72 azaltır. Bu koruyuculuk doğum sonrası emzirmeyle de desteklenir.

Gebelikte Aşı Zamanlaması

• Tdap: 27-36. gebelik haftaları (tercihen 28-32. haftalar)
• Grip Aşısı: Mevsimsel dönemde (Ekim-Mart) gebeliğin her evresi
• COVID-19: Temas sonrası veya hatırlatma dozları için gebeliğin 12. haftası sonrası
  Aşılar arasında en az 14 gün ara verilmesi ideal kabul edilir.

Yan Etkiler ve Güvenlik Verileri
Gebelik aşılarında görülen yan etkiler genellikle hafiftir:

• Enjeksiyon bölgesinde kızarıklık/şişlik (%15-20)
• Hafif ateş veya halsizlik (%5-10)
• Kas ağrısı (%8)
  30 yıllık takip verileri, gebelikte rutin aşı uygulamalarının düşük, erken doğum veya konjenital anomali riskini artırmadığını göstermektedir.

Sık Sorulan Sorular

• "Aşılar otizme yol açar mı?": 2 milyon gebelik üzerinde yapılan çalışmalar aşı-otizm bağlantısı göstermemiştir.
• "Emzirirken aşı yaptırabilir miyim?": Tüm rutin aşılar emzirme döneminde güvenlidir.
• "Aşı sonrası anne sütü değişir mi?": Aşıların süt bileşimi üzerinde bilinen bir etkisi yoktur.

Riskli Durumlarda Yaklaşım
Bağışıklığı baskılanmış veya alerji öyküsü olan gebelerde:

• Lateks alerjisi olanlarda flakon kapaklarına dikkat edilmeli
• Yumurta alerjisi olanlar grip aşısı öncesi alerji uzmanına danışmalı
• İmmün yetmezlik durumunda canlı aşılar kesinlikle verilmemeli

Aşı Reddi Durumunda Riskler
Aşı yaptırmayan gebelerde:

• Boğmacaya bağlı bebek ölüm riski 4 kat artar
• Grip nedeniyle yoğun bakım ihtiyacı %50 fazladır
• COVID-19’un ağır seyretme olasılığı 3 kat yüksektir