Halluks valgus, ayak başparmağının ikinci parmağa doğru eğilmesiyle karakterize yaygın bir ortopedik sorundur. Halk arasında "bunion" olarak bilinen bu deformite, özellikle dar ayakkabı giyen kadınlarda sıklıkla görülür. İlerlediğinde yürüme güçlüğü ve kronik ağrılara yol açabilen bu rahatsızlıkla ilgili tüm detayları sizler için derledik.
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Halluks valgus gelişiminde genetik yatkınlık en önemli faktördür. Ailesinde bu deformite bulunan bireylerde risk 2-3 kat artar. Yanlış ayakkabı seçimi (yüksek topuklu, sivri burunlu ayakkabılar), düz tabanlık, romatoid artrit gibi eklem hastalıkları ve nöromusküler bozukluklar diğer tetikleyicilerdir. Kadınlarda erkeklere oranla 8-10 kat daha sık görülmesi, hormonal bağ dokusu farklılıklarıyla ilişkilendirilir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
- Başparmak kökünde kemik çıkıntısı ve kızarıklık
- Ayakkabı giyerken artan basınç ağrısı
- İlerleyen dönemde ikinci parmakta deformasyon (çekiç parmak)
- Yürüme sonrası şişlik ve yanma hissi
Tanı için fizik muayeneye ek olarak ayak röntgeni çekilir. Röntgende parmak açısı (halluks valgus açısı) ölçülerek deformitenin şiddeti belirlenir.
Tedavi Seçenekleri
Cerrahi Dışı Yöntemler:
- Ayakkabı Modifikasyonu: Geniş burunlu, yumuşak tabanlı ayakkabılar ve bunion bantları
- Ortezler: Gece atelleri ve parmak arası makaralar
- Fizik Tedavi: Eklem mobilizasyonu ve kinezyolojik bantlama
- Ağrı Yönetimi: NSAİ ilaçlar ve kortikosteroid enjeksiyonları
Cerrahi Tedavi:
Deformite 20 dereceyi aştığında veya konservatif yöntemler yanıt vermediğinde düşünülür. Şiddete göre:
- Yumuşak Doku Cerrahisi: Başparmak tendonlarının yeniden konumlandırılması
- Osteotomi: Kemik kesilerek açının düzeltilmesi (Chevron, Scarf teknikleri)
- Artrodez: İleri eklem hasarında eklemin sabitlenmesi
Korunma ve Yaşam Tarzı Önerileri
Ayakkabı seçerken parmak bölgesinin geniş ve esnek olmasına dikkat edin. Düzenli ayak egzersizleri (parmakları yere havlu çekme, lastik bantla direnç antrenmanı) kas dengesini korur. Kilo kontrolü ve düz tabanlık varsa tabanlık kullanımı eklem yükünü azaltır. Özellikle risk grubundaysanız yılda bir ortopedi kontrolü önerilir.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
- Ayakta açık yara veya enfeksiyon belirtileri
- Ani başlayan şiddetli ağrı ve hareket kısıtlılığı
- Parmaklarda uyuşma veya renk değişimi
Bu durumlarda vakit kaybetmeden ortopedi uzmanına başvurulmalıdır. Ameliyat sonrası iyileşme süreci 6-8 haftayı bulabilir; fizyoterapi desteği ve özel ayakkabılar bu dönemde kritik önem taşır.
