Halluks valgus, halk arasında "bunyon" olarak bilinen, ayak başparmağının ikinci parmağa doğru eğilmesiyle karakterize yaygın bir ortopedik sorundur. Bu deformite, başparmak tabanında kemik çıkıntısı oluşumuna ve zamanla ağrılı yürüyüşe yol açar. İşte bunyon hakkında bilinmesi gerekenler:
Bunyon Neden Oluşur?
- Genetik Yatkınlık: Aile öyküsü vakaların %60-80’inde görülür.
- Yanlış Ayakkabı Seçimi: Sivri burunlu, topuklu veya dar ayakkabılar baskıyı artırır.
- Romatolojik Hastalıklar: Romatoid artrit gibi inflamatuar durumlar.
- Ayak Mekaniği Sorunları: Düztabanlık (pes planus) veya aşırı pronasyon.
Belirtiler ve İlerleme
- Başparmak kökünde kızarıklık, şişlik ve kemik çıkıntısı
- Yürürken veya ayakta dururken artan ağrı
- İkinci parmakta deformasyon (çekiç parmak)
- Çıkıntı üzerinde nasır oluşumu
- Zamanla başparmağın diğer parmakların altına girmesi
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Ayak yapısı ve yürüyüş analizi.
- Röntgen: Kemik açılarını ölçmek için yük binen ayak grafisi (kalkaneusun 30° elevasyonu ile).
- Halluks Valgus Açısı (HVA): Normalde <15° olmalıdır. 20° üzeri patolojik kabul edilir.
Cerrahi Dışı Tedaviler
- Ayakkabı Modifikasyonu: Geniş burunlu, yumuşak tabanlı ayakkabılar ve medikal botlar.
- Ortezler: Gece atelleri ve parmak arası makaraları.
- Ağrı Yönetimi: NSAİİ’ler (ibuprofen), buz uygulaması.
- Fizik Tedavi: Ayak kaslarını güçlendiren egzersizler.
Cerrahi Tedavi Ne Zaman Gerekir?
- Konservatif yöntemlerle ağrının geçmemesi
- Günlük aktivitelerin kısıtlanması
- Deformitenin ilerlemesi (HVA >30°)
- Nörolojik semptomlar (uyuşma, karıncalanma)
Cerrahi Teknikler
- Yumuşak Doku Düzeltmesi: Hafif vakalarda bağların yeniden konumlandırılması.
- Osteotomi:
- Chevron Osteotomisi: Hafif-orta deformitede metatars kemiğinin V şeklinde kesilmesi.
- Scarf Osteotomisi: Orta şiddetli vakalarda Z-kesi ile kemik realignmanı.
- Artrodez: İleri derece artritte eklem füzyonu.
Ameliyat Sonrası İyileşme
- İlk 2 Hafta: Alçı veya özel botla yük vermeden yürüme.
- 3-6 Hafta: Kısmi yük verme ve fizik tedavi başlangıcı.
- 3 Ay Sonra: Normal ayakkabı giyimi ve hafif egzersizler.
- Tam iyileşme 6-12 ay sürer. Nüks oranı %5-15 arasındadır.
Önleme Stratejileri
- Parmakları sıkmayan ayakkabılar giymek
- Düztabanlık varsı özel tabanlık kullanımı
- Ayak kaslarını güçlendiren egzersizler (havlu toplama, parmak ucu yürüyüşü)
- Kilo kontrolü
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Ortopedi ve Travmatoloji uzmanları bunyon tanı ve tedavisinde yetkilidir. Erken evrede başvuru, cerrahi gereksinimini önemli ölçüde azaltır.
