Haglund hastalığı, topuğun arka kısmında kemik çıkıntısı oluşumuyla karakterize bir ortopedik sorundur. Ayakkabı sürtünmesiyle tetiklenen bu deformite, özellikle sıkı spor ayakkabısı giyenlerde ve yüksek topuklu giyinen kadınlarda yaygındır. Patolojinin temelinde topuk kemiğinin (kalkaneus) arka üst kısmının anormal büyümesi yatar.
Haglund Hastalığının Nedenleri
Bu deformiteyi tetikleyen üç ana faktör bulunur. Ayak mekaniğindeki bozukluklar (yüksek ayak kavisi veya sert aşil tendonu), genetik yatkınlık (ailesel kemik yapısı) ve uygunsuz ayakkabı seçimi (sert arkalıklı veya sıkı ayakkabılar) en sık karşılaşılan sebeplerdir. Zamanla kemik çıkıntısı ile ayakkabı arasındaki sürtünme, bursada inflamasyona ve ağrılı şişliklere yol açar.
Belirtileri
- Topuğun arka-üst kısmında kızarıklık ve şişlik
- Ayakkabı giyerken artan batma hissi
- Aşil tendonunda hassasiyet ve sabah sertliği
- Yürüme sonrası şiddetlenen ağrı
- Ciltte kalınlaşma veya nasır oluşumu
Teşhis Yöntemleri
Tanıda fizik muayene kritiktir. Doktor, kemik çıkıntısını elle hissedebilir ve "pince testi" ile ağrıyı provoke eder. Röntgen görüntülerinde kalkaneusun şekil bozukluğu net olarak görülür. MR ise bursa inflamasyonu veya aşil tendon hasarını değerlendirmek için kullanılır. Ayak biomekaniğini analiz eden yürüyüş testleri de tedavi planlamasında yardımcı olur.
Tedavi Seçenekleri
Konservatif Tedaviler
- Ayakkabı Modifikasyonu: Arka kısmı yumuşak ve derin ayakkabılar, topuksuz terlikler
- Topuk Pedleri: Silikon desteklerle sürtünmenin azaltılması
- Fizik Tedavi: Aşil tendonu esnetme egzersizleri (örneğin: duvara dayanarak kalf germe)
- Antiinflamatuar Uygulamalar: Buz kompresi ve NSAİİ ilaçlar
- Ortez Cihazları: Gece atelleriyle tendon gerginliğinin azaltılması
Cerrahi Müdahale
Konservatif yöntemlerden sonuç alınamayan vakalarda:
- Kemik Çıkıntısının Alınması: Endoskopik yöntemle 2-3 cm’lik kesiden çıkıntının törpülenmesi
- Bursa Eksizyonu: İltihaplı dokunun temizlenmesi
- Aşil Tendonu Onarımı: Tendon yırtığı varsa dikilmesi
Ameliyat sonrası 4-6 hafta alçı veya özel bot kullanımı gerekebilir.
Korunma ve Yaşam Tarzı Önerileri
Ayakkabı seçerken arka kısmın yastıklı olmasına dikkat edilmeli. Koşu veya basketbol gibi yüksek etkili sporlar yapılıyorsa, aktivite öncesi aşil germe egzersizleri ihmal edilmemeli. Topuklu ayakkabı giyen kadınların gün içinde 3 saatten fazla bu ayakkabılarla dolaşmaması önerilir. Ayakta nasır oluşumu fark edildiğinde vakit kaybetmeden ortopedi uzmanına başvurulmalıdır.
Haglund Hastalığında Kritik Uyarılar
Tedavi edilmeyen vakalarda kronik aşil tendiniti veya tendon kopması gelişebilir. Diyabet hastalarında cilt ülserasyonu riski yüksektir. Ameliyat sonrası enfeksiyon oranı %1-3 arasındadır ve sigara kullananlarda iyileşme süresi uzar.
