Gırtlak yanması, boğazın arka kısmında hissedilen rahatsız edici bir yanma hissidir. Genellikle asit reflü, enfeksiyonlar veya alerjik reaksiyonlar gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanır. Bu durum yutkunma güçlüğü, ses kısıklığı ve sürekli öksürük gibi semptomlarla birlikte görülebilir. İşte gırtlak yanmasıyla ilgili bilinmesi gerekenler:
Gırtlak Yanmasının Başlıca Nedenleri
- Gastroözofageal Reflü (GERD): Mide asidinin yemek borusuna kaçması, gırtlakta tahriş ve yanmaya neden olur. Özellikle yemek sonrası veya uzanırken şiddetlenir.
- Enfeksiyonlar: Bakteriyel tonsillit, viral larenjit veya mantar enfeksiyonları gırtlak mukozasında inflamasyona yol açar.
- Alerjiler: Polen, toz akarları veya besin alerjenleri, histamin salınımını tetikleyerek yanma hissi oluşturur.
- Sesin Kötü Kullanımı: Bağırarak konuşma veya uzun süreli yüksek sesle şarkı söyleme, ses tellerinde tahribat yaratır.
- Kimyasal Tahriş: Sigara dumanı, temizlik ürünleri veya endüstriyel kimyasalların solunması.
Eşlik Eden Belirtiler
- Yutkunurken ağrı veya takılma hissi
- Ses kısıklığı ve konuşma güçlüğü
- Gece öksürük nöbetleri
- Boğazda kuruluk ve gıcık hissi
- Boyunda lenf bezlerinin şişmesi
Teşhis Yöntemleri
- Endoskopik Muayene: Fleksibl laringoskop ile gırtlak mukozasının görsel incelenmesi.
- Reflü Testleri: 24 saatlik pH monitorizasyonu veya empedans ölçümü.
- Alerji Paneli: Spesifik IgE testleri ile alerjenlerin tespiti.
- Kültür Testleri: Boğaz sürüntüsünden enfeksiyon etkeninin belirlenmesi.
Tedavi Yaklaşımları
- Reflü Tedavisi:
- Proton pompa inhibitörleri (Omeprazol)
- Yağlı ve baharatlı gıdalardan kaçınma
- Yatak başının 30 derece yükseltilmesi
- Enfeksiyon Tedavisi:
- Bakteriyel enfeksiyonlarda antibiyotikler
- Viral kaynaklıysa semptomatik tedavi (pastil, gargara)
- Alerji Yönetimi:
- Antihistaminikler (Loratadin)
- Nazal steroid spreyler
- Ses Terapisi: Ses hijyeni eğitimi ve diyafram nefesi teknikleri.
Evde Uygulanabilecek Yöntemler
- Ilık tuzlu su gargarası (1 bardak suya 1 çay kaşığı tuz)
- Bal ve zencefil karışımlı bitki çayları
- Buhar inhalasyonu (nane veya okaliptüs yağı ile)
- Sigara ve alkolden tamamen uzak durma
Ne Zaman Acil Doktora Başvurulmalı?
- Nefes almada zorluk veya hırıltı
- Kanlı balgam çıkarma
- 2 haftayı geçen ses kısıklığı
- Boyunda şişlik ve yutkunamama
Korunma Stratejileri
- Reflüyü tetikleyen çikolata, kahve ve asitli içeceklerden kaçının
- Yemekten sonra en az 3 saat uzanmayın
- Nemlendirici kullanarak ortam nemini %40-60 arasında tutun
- Düzenli su tüketimi ile mukozayı nemli tutun
