Girişimsel radyoloji, görüntüleme teknolojileri kullanılarak cerrahi kesi olmadan tedavi uygulanan tıp disiplinidir. Bu alanda radyologlar, ultrason, BT veya MR gibi cihazlar eşliğinde ince iğneler ve kateterlerle minimal invaziv müdahaleler gerçekleştirir. Klasik cerrahilere kıyasla daha az riskli olması ve kısa iyileşme süresiyle modern tıpta önemli bir yer edinmiştir.
Temel Uygulama Yöntemleri
Girişimsel radyolojide tanı ve tedavi için dört ana görüntüleme tekniği kullanılır:
- Anjiyografi: Damar içi müdahalelerde gerçek zamanlı X-ışını kılavuzluğu
- Ultrason Eşliğinde Biyopsi: Organlardan doku örneği alımında ses dalgalarının kullanımı
- BT Rehberli Kemoembolizasyon: Tümörlere direkt ilaç enjeksiyonu
- MR Güdümlü Ablasyon: Isı enerjisiyle tümör hücrelerinin tahribi
En Yaygın Tedavi Alanları
- Onkolojik Girişimler:
- Karaciğer kanserlerinde radyofrekans ablasyonu
- Rahim fibroidlerinin embolizasyonu (UFE)
- Kemik metastazlarının kriyoterapi ile tedavisi
- Vasküler Müdahaleler:
- Bacak damar tıkanıklıklarında anjiyoplasti/stent
- Beyin anevrizmalarının koil embolizasyonu
- Diyaliz fistül problemlerinin giderilmesi
- Ağrı Yönetimi:
- Omurga kırıklarında vertebroplasti
- Sinir blokajları ile kronik ağrı kontrolü
Klasik Cerrahiye Kıyasla Avantajları
- Düşük Komplikasyon Riski: Genel anestezi gerektirmeyen işlemlerde enfeksiyon riski %70 daha az
- Hızlı İyileşme: Hastalar genellikle aynı gün taburcu olur, 2-3 gün içinde normal yaşama döner
- Kozmetik Fayda: Ciltte 2-3 mm’lik kesilerle iz kalmadan tedavi
- Maliyet Etkinliği: Hastanede kalış süresinin kısalığı sistem yükünü hafifletir
Hangi Hastalara Uygulanmaz?
- Kontrolsüz kanama bozukluğu olanlar
- Kontrast madde alerjisi bulunanlar (bazı işlemlerde)
- Gebeliğin ilk trimesterindeki hastalar (radyasyon riski nedeniyle)
- Böbrek fonksiyonları ciddi derecede bozuk olanlar
İşlem Öncesi Hazırlık Süreci
- Kan sulandırıcı ilaçlar 5 gün önce kesilir
- Böbrek fonksiyon testleri ve kan sayımı yapılır
- 6 saatlik açlık sonrası işleme alınır
- Lokal anestezi altında cilt sterilizasyonu sağlanır
Olası Komplikasyonlar ve Yönetimi
- Hematom: İğne giriş bölgesinde şişlik (buz kompresiyle çözülür)
- Enfeksiyon: %1’den az görülür, profilaktik antibiyotikle önlenir
- Kontrast Reaksiyonu: Steroidli ön tedavi alerjik hastalarda uygulanır
Türkiye’deki Gelişmeler ve Teknolojik Yenilikler
- Hibrid Anjiyo Salonları: Ameliyathane standartlarında entegre sistemler
- Yapay Zeka Destekli Görüntü Analizi: Tümör ablasyonunda doğruluk payını %40 artıran yazılımlar
- Biyobozunur Stentler: Damar tedavisinde 6 ayda eriyen implantlar
Hasta Deneyimi ve İyileşme Dönemi
İşlem sonrası 4 saat gözlem altında tutulan hastalar, aynı gün yürüyerek taburcu edilir. İlk 24 saat ağır fiziksel aktiviteden kaçınılır, ertesi gün ofis çalışmasına izin verilir. Kontrol görüntülemeler 1. hafta ve 1. ayda yapılır.
