Epiglotit, nefes borusunun girişini kapatan epiglot kıkırdağının ani şişmesi ve iltihaplanmasıdır. Acil müdahale gerektiren bu durum, solunum yolunu tıkayarak hayati riske yol açabilir. Özellikle 2-6 yaş arası çocuklarda görülse de aşılanmamış yetişkinlerde de ortaya çıkabilir.
Epiglotit Neden Olur?
Geçmişte Haemophilus influenzae tip B (Hib) başlıca nedendi. Hib aşısının yaygınlaşmasıyla bu oran düşmüştür. Günümüzde; Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, herpes simpleks virüsü, travma veya sıcak sıvı yanıkları da tetikleyebilir. Bağışıklığı baskılanmış kişiler ve diyabet hastaları risk altındadır.
Belirtiler ve Acil Durum İşaretleri
Semptomlar saatler içinde hızla ilerler:
- Çocuklarda: Yüksek ateş (39-40°C), boğulur gibi soluma, ses kısıklığı, aşırı tükürük salgısı, boynu öne uzatarak oturma pozisyonu.
- Yetişkinlerde: Şiddetli boğaz ağrısı, yutkunamama, hırıltılı solunum, siyanoz (dudaklarda morarma).
- Kırmızı Bayrak Semptomları: Nefes alırken ıslık sesi (stridor), solunum kaslarının içe çökmesi, ajitasyon veya bilinç bulanıklığı.
Tanı Yöntemleri
- Fiberoptik Laringoskopi: Kesin tanı için altın standarttır. Ancak solunum sıkıntısı varsa önce havayolu güvencesi sağlanmalıdır.
- Boyun Röntgeni: "Parmak işareti" görünümü (şiş epiglot) tanıyı destekler.
- Kan Testleri: CRP ve lökosit yüksekliği enfeksiyonu gösterir. Kan kültürü etkeni belirler.
Acil Tedavi Protokolü
- Havayolu Stabilizasyonu: Entübasyon veya trakeotomi ile acilen solunum yolu açılır.
- Antibiyotik Tedavisi: Seftriakson (50-100 mg/kg/gün) veya sefotaksim IV yolla başlanır.
- Steroidler: Dekzametazon (0.6 mg/kg) ödemi azaltır.
- Destek Tedavisi: Oksijen, nebülize adrenalin ve sıvı resüsitasyonu uygulanır.
Komplikasyonlar
- Akciğer ödemi, pnömoni veya menenjit.
- Epiglot absesi gelişimi.
- Hipoksik beyin hasarı (gecikmiş müdahalede).
Korunma ve Önlemler
- Hib Aşısı: 2, 4, 6. aylarda ve 18. ayda rapel olarak uygulanır. %95 koruma sağlar.
- Yüksek Risk Grupları: Dalak disfonksiyonu olanlara ek aşı dozları önerilir.
- Erken Başvuru: Boğaz ağrısıyla birlikte nefes darlığı olan hastalar acile yönlendirilmeli.
Prognoz ve İzlem
Erken müdahale ile tam iyileşme sağlanır. Yoğun bakımda 24-72 saat takip sonrası, antibiyotikler 7-10 gün oral yolla tamamlanır. İyileşme döneminde sıvı gıdalarla beslenme önemlidir.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Acil servisler (acil tıp uzmanı), kulak-burun-boğaz (KBB) veya çocuk enfeksiyon hastalıkları bölümleri epiglotit tedavisinde rol alır.
