Düz tabanlık (pes planus), ayağın iç kavisinin azalması veya tamamen kaybolmasıyla karakterize bir ayak deformitesidir. Bu durumun şiddetini belirlemek ve tedavi planını oluşturmak için derecelendirme yapılması kritik önem taşır. İşte düz taban derecesinin nasıl ölçüldüğüne dair detaylı bilgiler:
Klinik Muayene ile Değerlendirme
Düz taban teşhisinde ilk adım, deneyimli bir ortopedi uzmanının fizik muayenesidir. Doktor, ayakta duruş pozisyonunuzu, yürüyüş dinamiklerinizi ve ayak izinizi gözlemler. "Wet test" adı verilen basit bir yöntemle ıslak ayak izinizi kağıt üzerinde bırakarak iç kavisin varlığını kontrol eder. İzde kavis belirgin değilse düz tabanlık şüphesi doğrulanır.
Radyolojik Görüntüleme Yöntemleri
Derecelendirme için en güvenilir yöntemlerden biri röntgen filmleridir. Ayakta yük bindirilmiş pozisyonda çekilen düz grafiler, kemik dizilimindeki bozuklukları ve kavis açısını ölçmeye yardımcı olur. Lateral (yan) ve anteroposterior (ön-arka) çekimlerle:
- Kalkaneal Eğim Açısı: Topuk kemiğinin eğim derecesi ölçülür.
- Talometatarsal Açı: Ayağın ön ve arka kısmı arasındaki hizalama değerlendirilir.
Bilgisayarlı Tomografi (BT) ve Manyetik Rezonans (MR)
İleri vakalarda yumuşak doku ve kemik yapıları detaylı incelemek için BT veya MR kullanılır. Özellikle tendon hasarı veya artrit şüphesi varsa bu görüntüleme teknikleri tercih edilir.
Podometrik Analiz
Ayak basınç dağılımını ölçen yürüme analiz sistemleri, düz tabanlığın fonksiyonel etkilerini değerlendirir. Sensörlü bir platform üzerinde yürüdüğünüzde, ayağın hangi bölgelerine fazla yük bindiği dijital olarak tespit edilir. Bu veriler, derecelendirme ve tabanlık tasarımı için kullanılır.
Evde Basit Değerlendirme Yöntemleri
- Ayak İzi Testi: Islak ayağınızla bıraktığınız izde iç kavisin olmaması düz tabanlığı işaret eder.
- Çorap Giyme Zorluğu: Ayak şeklinin düz olması, çorap giyerken denge kurmayı zorlaştırabilir.
Düz Tabanlık Dereceleri
- Esnek Düz Tabanlık (Evre 1): Ayak havadayken kavis görülür, yere basınca kaybolur.
- Kısmi Rijid Deformite (Evre 2): Kavis hem havada hem yerde azalmıştır ancak manuel düzeltilebilir.
- Tam Rijid Deformite (Evre 3): Kavis tamamen kaybolmuştur ve manuel düzeltme mümkün değildir.
Tedavi Planlaması ve Önemi
Derecelendirme sonucuna göre:
- Evre 1-2: Özel tabanlık ve fizik tedavi ile semptomlar kontrol edilir.
- Evre 3: Cerrahi müdahale (kemik kesme, tendon transferi) gerekebilir.
Düz tabanlık tedavisinde erken teşhis, kalıcı eklem hasarını önlemek için kritiktir. Şikayetleriniz varsa ortopedi uzmanına başvurarak detaylı bir değerlendirme yaptırmanız önerilir.
