Dörtlü tarama testi, gebelik sürecinde bebekte olabilecek kromozomal anomalileri ve nöral tüp defektlerini değerlendirmek için uygulanan bir kan testidir. Bu test, özellikle Down sendromu (Trizomi 21) ve Edwards sendromu (Trizomi 18) gibi durumların riskini ölçmede önemli bir rol oynar. İşte dörtlü tarama testi hakkında bilinmesi gerekenler:

Dörtlü Tarama Testi Hangi Haftalarda Yapılır?
Dörtlü tarama testi, gebeliğin 15. ve 22. haftaları arasında yapılır. Ancak en ideal zaman dilimi 16.-18. haftalar arasıdır. Bu dönemde anneden alınan kan örneğinde dört farklı biyokimyasal maddenin seviyeleri ölçülür:

• AFP (Alfa-fetoprotein): Bebeğin karaciğeri tarafından üretilen bir protein.
• hCG (İnsan koryonik gonadotropin): Plasenta tarafından salgılanan hormon.
• Estriol (uE3): Plasenta ve bebek tarafından üretilen bir östrojen türü.
• İnhibin A: Plasenta kaynaklı bir hormon.

Test Nasıl Değerlendirilir?
Test sonuçları, anne yaşı, gebelik haftası, kilo ve sigara kullanımı gibi faktörlerle birlikte analiz edilir. Elde edilen veriler özel bir yazılım aracılığıyla işlenerek risk oranı hesaplanır. Örneğin, Down sendromu için 1/250 veya daha yüksek risk çıkması durumunda ileri tetkikler (amniyosentez, NIPT) önerilir.

Testin Avantajları ve Sınırlılıkları

• Avantajları:
  • Gebelikte invaziv olmayan (girişimsel olmayan) bir yöntemdir.
  • Bebek ve anne için herhangi bir fiziksel risk taşımaz.
  • Nöral tüp defekti riskini değerlendirmede etkilidir.
• Sınırlılıkları:
  • Kesin tanı koymaz, yalnızca risk tahmini yapar.
  • Yalancı pozitif veya yalancı negatif sonuçlar görülebilir.

Kimler İçin Önerilir?

• 35 yaş üzeri gebelikler.
• Ailede kromozomal anomali öyküsü olanlar.
• Daha önce anomalili gebelik geçirenler.
• İkili veya üçlü tarama testinde yüksek risk çıkanlar.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

1. Test sonucu yüksek risk gösterirse ne yapılmalı?
   Kesin tanı için amniyosentez veya NIPT gibi ileri testler önerilir.

2. Dörtlü tarama testi zorunlu mu?
   Hayır, ancak riskli gebeliklerde doktorlar tarafından tavsiye edilir.

3. Test öncesi aç kalmak gerekir mi?
   Dörtlü tarama testi için açlık gerekmemektedir.

4. Testin maliyeti nedir?
   Ücretler sağlık kuruluşuna göre değişiklik gösterir. SGK kapsamında belirli şartlarda karşılanabilir.

Sonuç Yerine
Dörtlü tarama testi, gebeliğin ikinci trimesterinde yapılan ve anne-baba adaylarına bebeğin sağlığı hakkında önemli ipuçları veren bir tarama yöntemidir. Sonuçlar mutlaka uzman bir perinatolog veya kadın hastalıkları doktoru tarafından yorumlanmalıdır.