4’lü tarama testi, gebeliğin ikinci trimesterinde yapılan ve bebekte kromozomal anomaliler ile nöral tüp defektleri riskini değerlendiren bir kan testidir. Bu test, Down sendromu (Trizomi 21), Edwards sendromu (Trizomi 18) ve açık omurga gibi durumların olasılığını hesaplamak için kullanılır. Peki bu test ne kadar güvenilirdir ve sonuçlar nasıl yorumlanmalıdır?
4’lü Tarama Testi Nasıl Çalışır?
Test, anne adayından alınan kan örneğinde dört biyokimyasal maddenin (AFP, hCG, Estriol, İnhibin A) seviyelerini ölçer. Bu değerler, annenin yaşı, gebelik haftası ve diğer faktörlerle birleştirilerek risk oranı belirlenir. Test genellikle 15-20. gebelik haftaları arasında yapılır.
Güvenilirlik Oranları Nedir?
4’lü tarama testi, Down sendromunu tespit etmede yaklaşık %80-85 hassasiyete sahiptir. Edwards sendromu ve nöral tüp defektleri için bu oran daha düşüktür. Ancak testin yanlış pozitif oranı %5 civarındadır, yani bazı sağlıklı gebelikler yanlışlıkla riskli olarak işaretlenebilir. Kesin tanı için amniyosentez veya CVS gibi invaziv testler gereklidir.
Avantajları ve Sınırlamaları
Testin en büyük avantajı, invaziv olmaması ve anne-bebek için risk taşımamasıdır. Ancak yalnızca bir tarama testi olduğu unutulmamalıdır. Yüksek risk çıkması durumunda bile bebekte anomali olmayabilir. Aynı şekilde düşük riskli sonuç, anomalileri tamamen ekarte etmez.
Sonuçlar Nasıl Değerlendirilir?
Test sonucunda verilen risk oranı (örneğin 1/1000), bebekte anomali olasılığını istatistiksel olarak ifade eder. Riskin yüksek kabul edilmesi için genellikle 1/250 veya daha yüksek bir değer beklenir. Bu durumda doktorlar, kesin tanı için ek testler önerebilir.
Sık Sorulan Sorular
- Test sonucu yüksek risk gösterirse ne yapılmalı?
Amniyosentez veya NIPT (non-invaziv prenatal test) gibi ileri tetkiklerle sonuç doğrulanmalıdır. - Düşük riskli sonuç kesin sağlıklı olduğunu mu gösterir?
Hayır. Tarama testleri sınırlı hassasiyete sahiptir ve nadir anomalileri atlayabilir. - Testi kimler yaptırmalı?
Özellikle 35 yaş üstü gebeler veya ailede kromozomal anomali öyküsü olanlar için önerilir.
Kimler İçin Uygun Değil?
Çoğul gebeliklerde (ikiz, üçüz) testin güvenilirliği düşer. Ayrıca gebelik haftası net olarak bilinmiyorsa sonuçlar yanıltıcı olabilir.
4’lü tarama testi, gebelik sürecinde önemli bir rehber olmakla birlikte sonuçların uzman bir perinatolog tarafından yorumlanması kritiktir. Karar vermeden önce doktorunuzla riskler ve alternatifler hakkında detaylı görüşmeniz önerilir.
