Dörtlü tarama testi, gebeliğin ikinci trimesterinde uygulanan önemli bir prenatal tarama yöntemidir. Bu test, bebekte kromozomal anomali ve nöral tüp defekti riskini değerlendirmek amacıyla yapılır. Genellikle 15-20. gebelik haftaları arasında önerilen bu tarama, anneden alınan kan örneğindeki dört biyokimyasal belirtecin ölçümüne dayanır.
Testin Temel Bileşenleri
Dörtlü test şu parametreleri analiz eder:
- AFP (Alfa-fetoprotein): Fetüsün karaciğerinde üretilen protein
- hCG (İnsan koryonik gonadotropin): Plasenta tarafından salgılanan hormon
- Estriol: Plasenta ve fetüs tarafından üretilen östrojen formu
- İnhibin A: Plasental kökenli bir hormon
Kimler İçin Önerilir?
- 35 yaş üstü gebeler
- Ailede kromozomal anomali öyküsü bulunanlar
- Önceki gebeliklerde nöral tüp defekti yaşayanlar
- İkili veya üçlü tarama sonuçları sınırda çıkanlar
Test Nasıl Uygulanır?
- Gebelik haftası ultrasonla doğrulanır
- Anneden tek tüp kan örneği alınır
- Kan örneği laboratuvarda analiz edilir
- Sonuçlar anne yaşı, kilo ve gebelik haftasıyla birlikte değerlendirilir
- Risk oranı hesaplanarak 5-7 gün içinde raporlanır
Taranan Riskler ve Anlamları
- Down Sendromu (Trizomi 21): Düşük AFP ve estriol, yüksek hCG ve inhibin A
- Edwards Sendromu (Trizomi 18): Tüm belirteçlerde düşük seviyeler
- Nöral Tüp Defektleri: Yüksek AFP değeri
- Karın Ön Duvar Defektleri: Anormal AFP seviyeleri
Sonuçların Yorumlanması
Test sonucu "risk oranı" şeklinde verilir. 1:250-1:300 gibi bir sonuç, 250 gebeden 1’inde anomali beklendiğini gösterir. Kesin tanı koydurmaz, yalnızca risk tahmini yapar. Yüksek riskli sonuçlar tanısal testlerle (amniyosentez, CVS) doğrulanmalıdır.
Avantajları ve Sınırlılıkları
Avantajları:
- Anne ve bebek için risk oluşturmaz
- Down sendromu tespit duyarlılığı %80’e ulaşır
- Nöral tüp defektlerinde %75-80 doğruluk sağlar
Sınırlılıkları:
- Yalancı pozitif oranı %5-8’dir
- Kesin tanısal test değil, tarama testidir
- Çoğul gebeliklerde güvenilirliği azalır
Test Sonrası Süreç
Yüksek risk çıkması durumunda:
- Perinatoloji uzmanına yönlendirme
- Detaylı ultrason (anomali taraması)
- Amniyosentezle kromozomal analiz
- Genetik danışmanlık hizmeti
Dörtlü tarama testi, gebelik takibinin önemli bir parçasıdır. Ancak sonuçların kadın doğum uzmanı tarafından klinik bulgularla birlikte değerlendirilmesi esastır. Unutulmamalıdır ki düşük risk sonuçları, bebekte kesinlikle anomali olmadığını garantilemez.
