Diş eti hipertrofisi, diş eti dokusunun anormal şekilde büyümesi veya kalınlaşmasıyla karakterize bir ağız sağlığı sorunudur. Bu durum, estetik kaygılardan çiğneme zorluğuna kadar çeşitli problemlere yol açabilir. İşte diş eti büyümesinin detaylı analizi:
Diş Eti Hipertrofisi Nedir?
Diş eti hipertrofisi (gingival hipertrofi), diş etlerinin iltihap, ilaç yan etkileri veya sistemik hastalıklar nedeniyle genişlemesidir. Dişleri kısmen veya tamamen örtebilir, "diş eti gülümsemesi" olarak adlandırılan estetik bozulmaya neden olur. İltihaplı (ödemli) veya iltihapsız (fibröz) formları bulunur.
Başlıca Nedenleri
- İlaç Yan Etkileri: Epilepsi ilacı fenitoin, organ nakli ilaçları (siklosporin), kalsiyum kanal blokerleri (nifedipin).
- Hormonal Değişimler: Gebelik, ergenlik veya menopozdaki hormonal dalgalanmalar.
- Kronik İltihap: Plak birikimine bağlı gingivitisin ilerlemesi.
- Kalıtsal Faktörler: Herediter gingival fibromatozis (nadir genetik bozukluk).
- Sistemik Hastalıklar: Lösemi, Crohn hastalığı veya vitamin C eksikliği.
Belirtiler ve Tanı
- Diş etlerinde kırmızı-mor renk değişimi ve kanama,
- Dişleri örten şişkin, parlak diş eti dokusu,
- Ağrı, hassasiyet ve ağız kokusu,
- Dişlerde yer değiştirme veya çiğneme güçlüğü.
Tanıda klinik muayene esastır. Altta yatan nedenin tespiti için kan testleri, ilaç öyküsü değerlendirmesi ve gerekirse biyopsi yapılır.
Tedavi Yöntemleri
- İlaç Düzenlemesi: İlaca bağlı vakalarda hekim kontrolünde alternatif tedaviler denenir.
- Profesyonel Diş Temizliği: Plak ve tartarın uzaklaştırılması.
- Cerrahi Müdahale:
- Gingivektomi: Fazla diş eti dokusunun kesilerek çıkarılması,
- Lazer Tedavisi: Kanamasız ve daha hızlı iyileşen doku eksizyonu.
- Antimikrobiyal Tedavi: Ağız gargaraları (klorheksidin) veya antibiyotikler.
Önleme Stratejileri
- Ağız Hijyeni: Günde 2 kez yumuşak kıllı fırçayla diş fırçalama ve diş ipi kullanımı.
- Düzenli Kontrol: 6 ayda bir diş hekimi muayenesi ve profesyonel temizlik.
- Risk Faktörü Yönetimi: Diyabet kontrolü, sigaranın bırakılması.
- İlaç Takibi: Hipertrofi riski olan ilaçlar kullanılıyorsa diş eti kontrolleri sıklaştırılmalı.
Komplikasyonlar ve Özel Durumlar
- Diş Kaybı: Büyüyen diş eti, diş desteğini zayıflatarak periodontal hasara yol açabilir.
- Gebelikte: Progesteron artışına bağlı "gebelik gingivitisi" gelişebilir. Doğum sonrası genellikle geriler.
- Çocuklarda: Epilepsi ilaçları kullananlarda sık görülür. Erken müdahale önemlidir.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Periodontoloji (diş eti hastalıkları) uzmanları bu alanda yetkinlik sahibidir. Cerrahi gerektiren vakalarda oral cerrahlar müdahale eder. İlk değerlendirme için diş hekimine başvurulabilir.
Evde Bakım Önerileri
- Tuzlu su gargarası (1 bardak su + 1 çay kaşığı tuz) ile günde 2 kez ağzı çalkalamak,
- Aloe vera jeli uygulayarak iltihabı azaltmak,
- C vitamini açısından zengin besinler (portakal, brokoli) tüketmek.
Diş eti hipertrofisi, erken dönemde müdahale edildiğinde kontrol altına alınabilir. Tedavi sonrası ağız hijyeninin sürdürülmesi nüks riskini önemli ölçüde azaltır.
