Dil tümörleri, dil dokusunda gelişen anormal hücre çoğalmalarıdır ve iyi huylu (benign) veya kötü huylu (malign) olabilir. Özellikle skuamöz hücreli karsinom, dil kanserlerinin %90’ını oluşturur. Erken teşhis, tedavi başarısını doğrudan etkileyen kritik bir unsurdur.
Dil Tümörü Türleri
Dil tümörleri temelde iki kategoriye ayrılır. İyi huylu tümörler arasında papillomlar, fibromlar ve hemanjiyomlar bulunur. Kötü huylu tümörler ise genellikle epitel hücrelerinden kaynaklanan karsinomlardır. Dil kanserlerinin %70’i dilin hareketli kısmında (ön 2/3), %30’u ise dil kökünde yer alır.
Belirtiler ve İşaretler
- Ağrılı Yara: İyileşmeyen ülserler veya kırmızı/beyaz lekeler (lökoplaki/eritroplaki)
- Fonksiyon Kaybı: Çiğneme, yutma veya konuşmada zorluk
- Ağız İçi Kanama: Sebepsiz diş eti veya dil kanamaları
- Kitle Hissi: Dil üzerinde ele gelen sertlik veya şişlik
- Boyunda Lenf Bezi: Boyunda ağrısız şişlikler (metastaz belirtisi)
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- Tütün Ürünleri: Sigara, puro, tütün çiğneme (risk 5-10 kat artar)
- Alkol Tüketimi: Günde 3+ içki riski 2 kat artırır
- HPV Enfeksiyonu: Özellikle HPV tip 16 ile ilişkili
- Diş Travması: Sürekli vuruk yapan keskin dişler veya protezler
- Vitamin Eksikliği: Folik asit ve demir yetersizliği
Teşhis Süreci
- Fizik Muayene: Dilin görsel ve elle muayenesi
- Biyopsi: Şüpheli bölgeden doku örneği alınması (tanıda altın standart)
- Görüntüleme: MR (tümör boyutu), PET-CT (metastaz taraması)
- Evreleme: TNM sistemi ile tümörün yayılım derecesi belirlenir
Tedavi Yöntemleri
- Cerrahi: Glossektomi (dil dokusunun kısmi/tam çıkarılması) ve boyun diseksiyonu
- Radyoterapi: IMRT teknolojisiyle hedefli ışın tedavisi
- Kemoterapi: Cisplatin veya 5-FU gibi ilaçlarla sistemik tedavi
- Hedefe Yönelik Tedavi: EGFR inhibitörleri (Setuksimab)
- İmmünoterapi: Nivolumab gibi PD-1 inhibitörleri
Rehabilitasyon ve Yaşam Kalitesi
Cerrahi sonrası konuşma terapisi ve yutma rehabilitasyonu şarttır. Mikrocerrahi ile dil rekonstrüksiyonu yapılarak fonksiyon kaybı minimize edilebilir. Beslenme desteği için gastrostomi tüpü gerekebilir.
Korunma Stratejileri
- Sigara ve alkol kullanımının bırakılması
- Düzenli diş kontrolleri ve ağız hijyeni
- HPV aşısı (9-26 yaş arası önerilir)
- Güneş ışığından koruyucu dudak kremleri
Prognoz ve İstatistikler
Evre I dil kanserinde 5 yıllık sağkalım %78-90 iken, Evre IV’te bu oran %20-40’a düşer. Lenf nodu metastazı varlığında sağkalım %50 azalır. Erken tanı alan hastalarda nüks oranı %15’tir.
