Dil bağı (ankiloglossi), dilin altında bulunan frenulum adlı dokunun normalden kısa, kalın veya sıkı olması nedeniyle dil hareketlerinin kısıtlanmasıdır. Doğuştan gelen bu durum, bebeklerde emme problemlerinden yetişkinlerde konuşma bozukluklarına kadar çeşitli sorunlara yol açabilir. İşte dil bağı hakkında bilinmesi gerekenler:
Dil Bağının Nedenleri
Dil bağı, genellikle genetik faktörlerle ilişkilidir ve hamileliğin erken döneminde dil gelişimini yöneten genlerdeki varyasyonlardan kaynaklanır. Frenulum dokusunun yapısal anomalileri, dilin serbest hareketini engelleyerek şu durumlara yol açar:
- Dilin ağız tabanına anormal yapışması
- Dil ucunun kalp şeklinde görünmesi (bifid uç)
- Dudakları yalama veya dondurma yalama gibi hareketlerde zorluk
Belirtileri
Bebeklerde:
- Memeyi kavramada güçlük ve yetersiz kilo alımı
- Emme sırasında tıklama sesi
- Uzun süren beslenme seansları ve sık gaz sancısı
- Annede meme ucu çatlakları veya mastit
Çocuk/Yetişkinlerde:
- "T", "D", "L", "R" harflerini söylemede zorluk
- Dilin dışarı çıkarılamaması veya üst dişlere değdirilememesi
- Yemek yerken lokmaların ağızda dağılması
- Alt ön dişlerde aralık (dil baskısı nedeniyle)
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Dilin kaldırılmasıyla frenulumun görsel incelenmesi.
- Hareket Testleri:
- Dilin üst damağa değdirilmesi
- Dilin alt dudağı yalama yeteneği
- "Ağız içi ulaşım puanı" ölçümü (Hazelbaker ölçeği)
- Konuşma Değerlendirmesi: Konuşma terapisti tarafından artikülasyon testleri.
Tedavi Seçenekleri
-
Frenotomi (Kesme İşlemi):
- Lokal anestezi altında makas veya lazerle frenulumun kesilmesi.
- Bebeklerde 5 dakikada tamamlanır, aynı gün normal beslenmeye dönülebilir.
-
Frenuloplasti (Cerrahi Düzeltme):
- İleri vakalarda frenulumun yeniden şekillendirilmesi.
- Genel anestezi ve 15-30 dakikalık cerrahi gerektirir.
-
Egzersizler:
- Dil yükseltme, dil itme ve esnetme hareketleri.
- Konuşma terapisi ile desteklenmesi.
Komplikasyonlar ve Riskler
Tedavi edilmeyen dil bağı şunlara yol açabilir:
- Bebeklerde yetersiz beslenme ve gelişim geriliği
- Ağız solunumu ve diş çürüklerinde artış
- Sosyal kaygı (konuşma kusurları nedeniyle)
- Uyku apnesi (dilin hava yolunu destekleyememesi)
Ameliyat Sonrası İyileşme
- İlk 48 saat hafif şişlik ve ağrı normaldir.
- Dil hareket egzersizleri 24 saat sonra başlanmalıdır.
- Yumuşak gıdalarla beslenme (1 hafta).
- Kontroller 1. hafta ve 1. ayda yapılır.
Hangi Durumlarda Müdahale Gerekir?
- Beslenme veya konuşma sorunları varsa
- Diş hekimi veya konuşma terapisti önerdiyse
- Psikolojik etkiler (örneğin alay konusu olma) geliştiyse
Dil bağı tedavisi, çocuk cerrahisi veya KBB uzmanları tarafından yapılır. Hafif vakalarda egzersizlerle düzelme sağlanabilirken, orta/şiddetli vakalarda cerrahi %95 başarı oranına sahiptir. Erken müdahale özellikle bebeklerde beslenme sorunlarını hızla çözer.
