Boyun kırığı (servikal fraktür), omurgayı oluşturan boyun kemiklerinin bir veya daha fazlasında meydana gelen kırıkları ifade eder. Trafik kazaları, yüksekten düşme veya spor yaralanmaları gibi ciddi travmalar sonucu oluşabilen bu durum, iyileşme sürecinde titiz bir tedavi planı gerektirir. İyileşme süresi, kırığın tipine, hastanın genel sağlığına ve uygulanan tedavi yöntemine göre değişkenlik gösterir.
Boyun Kırığı Türleri ve İyileşme Sürecini Etkileyen Faktörler
Boyun kırıkları stabil (yerinden oynamamış) veya instabil (yer değiştirmiş) olarak sınıflandırılır. Stabil kırıklar genellikle 6-8 haftada kaynarken, instabil kırıklar cerrahi müdahale gerektirebilir ve iyileşme süresi 3-6 ayı bulabilir. Yaşlı bireylerde kemik yoğunluğunun azalması veya diyabet gibi kronik hastalıklar iyileşmeyi yavaşlatabilir.
Cerrahi Olmayan Tedavi ve İyileşme
Hafif stabil kırıklarda boyunluk (servikal collar) veya Halo vest gibi ortezler kullanılarak kemiklerin sabitlenmesi sağlanır. Bu yöntemde iyileşme süresi ortalama 8-12 haftadır. Hastaların bu süreçte fiziksel aktivitelerden kaçınması ve düzenli kontrollere gitmesi önemlidir.
Cerrahi Tedavi ve Sonrası
İnstabil kırıklarda veya omurilik basısı olan durumlarda cerrahi müdahale tercih edilir. Plak-vida sistemleri veya füzyon ameliyatları ile kemikler stabilize edilir. Ameliyat sonrası iyileşme 3-6 ay sürer ve ilk 6 hafta boyunluk kullanımı zorunludur.
Rehabilitasyon Süreci
Kırık kaynadıktan sonra kas gücünü ve hareket açıklığını artırmak için fizik tedavi programları uygulanır. Bu süreç 2-6 ay devam edebilir. Elektroterapi, manuel terapi ve kontrollü egzersizler, boyun fonksiyonlarının geri kazanılmasında kritik rol oynar.
Komplikasyonlar ve İyileşmeye Etkisi
Omurilik yaralanması, enfeksiyon veya sinir hasarı gibi komplikasyonlar iyileşme süresini uzatabilir. Örneğin, omurilik basısı olan hastalarda nörolojik rehabilitasyon aylar hatta yıllar alabilir.
İyileşmeyi Hızlandırmak İçin Öneriler
- Kalsiyum ve D vitamini takviyeleriyle kemik sağlığı desteklenmeli.
- Sigara ve alkol tüketiminden kaçınılmalı.
- Fizik tedavi seansları düzenli olarak tamamlanmalı.
Boyun kırığı tedavisinde erken teşhis ve doğru müdahale, kalıcı hasar riskini azaltır. Süreç boyunca ortopedi uzmanı ve fizyoterapist ile koordineli çalışmak, iyileşmenin sağlıklı ilerlemesini sağlar.
