İdrarda kan görülmesi (hematüri), böbreklerden idrar yoluna kadar herhangi bir bölgedeki sorunun işareti olabilen önemli bir semptomdur. Gözle görülebilen kan (makroskopik hematüri) veya sadece mikroskopla tespit edilebilen kan (mikroskopik hematüri) şeklinde ortaya çıkabilir. Bu durum geçici olabileceği gibi ciddi hastalıkların belirtisi de olabilir.

Hematürinin Yaygın Nedenleri

• İdrar Yolu Enfeksiyonları: Mesane veya böbrek enfeksiyonları damarlarda tahrişe neden olur.
• Böbrek Taşları: Taşların idrar yolunu çizmesi kanamaya yol açar.
• Prostat Büyümesi: Erkeklerde prostatın idrar yoluna baskısı.
• Böbrek Hastalıkları: Glomerülonefrit gibi böbrek filtrelerinin iltihabi hastalıkları.
• Tümörler: Mesane, böbrek veya prostat kanserleri.
• İlaç Yan Etkileri: Kan sulandırıcılar veya ağrı kesiciler.

Teşhis Yöntemleri

1. İdrar Tahlili: Kan hücrelerinin varlığını ve enfeksiyon belirtilerini kontrol eder.
2. Görüntüleme: Ultrason, BT tarama veya MR ile böbrek ve idrar yolu yapıları incelenir.
3. Sistoskopi: İnce bir kamera ile mesanenin içi değerlendirilir.
4. Biyopsi: Böbrek dokusundan örnek alınarak patolojik inceleme yapılır.

Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:

• Enfeksiyonlar: Antibiyotiklerle 7-14 günlük tedavi.
• Taşlar: Ses dalgalarıyla taş kırma (ESWL) veya cerrahi müdahale.
• Prostat Büyümesi: İlaç tedavisi veya transüretral rezeksiyon (TURP).
• Kanser: Tümör evresine göre cerrahi, kemoterapi veya radyoterapi.
• Böbrek Hastalıkları: Bağışıklık baskılayıcı ilaçlar ve kortikosteroidler.

Acil Durum Belirtileri
Aşağıdaki durumlarda vakit kaybetmeden doktora başvurulmalıdır:

• İdrarla birlikte pıhtı gelmesi
• Şiddetli yan ağrısı veya kasık ağrısı
• Ateş, titreme ve bulantı eşlik etmesi
• İdrar çıkışında ani azalma

Önleyici Tedbirler

• Günde 2-3 litre su tüketmek
• İdrarı tutmamak ve mesaneyi tam boşaltmak
• Sigarayı bırakmak (mesane kanseri riskini azaltır)
• Aşırı tuz ve hayvansal proteinden kaçınmak

Kimler Risk Altında?

• 50 yaş üstü erkekler (prostat ve kanser riski)
• Sigara kullananlar
• Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu öyküsü olanlar
• Ailesinde böbrek hastalığı veya kanser bulunanlar

Hematüri vakalarının %20’sinde ciddi bir neden bulunamaz, ancak düzenli takip hayati önem taşır. Tanı konulmamış hematüri, böbrek yetmezliğine veya kanserin ilerlemesine yol açabilir. Üroloji veya nefroloji uzmanıyla yıllık kontroller önerilir.