Anti-TPO (tiroid peroksidaz antikoru), tiroid bezine saldıran otoantikorlardır. Bu antikorların kanda yüksek seviyelerde bulunması, genellikle Hashimoto tiroiditi veya Graves hastalığı gibi otoimmün tiroid hastalıklarına işaret eder. Anti-TPO testi, tiroid fonksiyon bozukluklarının altında yatan nedenleri belirlemede kritik rol oynar.

Anti-TPO Yüksekliğinin Nedenleri
Anti-TPO yüksekliği, bağışıklık sisteminin tiroid dokusunu yabancı olarak algılayıp saldırması sonucu ortaya çıkar. En yaygın neden Hashimoto tiroiditidir. Graves hastalığı, tip 1 diyabet, romatoid artrit gibi otoimmün bozukluklar da Anti-TPO seviyelerini artırabilir. Genetik yatkınlık, stres, iyot dengesizliği ve enfeksiyonlar tetikleyici faktörler arasındadır.

Belirtiler ve Şikayetler
Anti-TPO yüksekliği tek başına semptom göstermez, ancak eşlik eden tiroid disfonksiyonu şu belirtilere yol açar:

• Hipotiroidi Durumunda: Yorgunluk, kilo alma, saç dökülmesi, kabızlık, üşüme hissi
• Hipertiroidi Durumunda: Çarpıntı, kilo kaybı, sinirlilik, terleme, uyku bozukluğu
• Ortak Semptomlar: Guatr (tiroid büyümesi), cilt kuruluğu, kas ağrıları, adet düzensizlikleri

Tanı Sürecinde Kullanılan Testler

1. Anti-TPO Testi: Temel tarama testidir. >35 IU/mL genellikle patolojik kabul edilir.
2. Tiroid Fonksiyon Testleri: TSH, serbest T3 ve serbest T4 seviyeleri ölçülür.
3. Tiroid Ultrasonu: Tiroid dokusundaki yapısal değişiklikler ve nodüller değerlendirilir.
4. Tam Kan Sayımı: Eşlik eden anemi veya enflamasyon araştırılır.

Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan tiroid disfonksiyonuna göre planlanır:

• Hipotiroidi Tedavisi: Levotiroksin (L-tiroksin) ile hormon replasmanı.
• Hipertiroidi Tedavisi: Metimazol gibi antitiroid ilaçlar, radyoaktif iyot veya cerrahi.
• Otoimmün Sürecin Yönetimi: Selenyum takviyesi (200 mcg/gün) antikor seviyelerini düşürebilir.
• Biyolojik Ajanlar: Rituksimab gibi ilaçlar dirençli vakalarda kullanılır.

Yaşam Tarzı Önerileri

• Beslenme: İyot dengesi için deniz ürünleri, selenyum kaynağı Brezilya cevizi, çinko içeren kabak çekirdeği tüketin.
• Stres Yönetimi: Kronik stres otoimmün aktiviteyi tetikleyebileceğinden yoga veya meditasyon önerilir.
• Çevresel Toksinlerden Kaçınma: Sigara, ağır metaller ve endüstriyel kimyasallar maruziyeti sınırlanmalı.

Komplikasyonlar ve İzlem
Tedavi edilmeyen Anti-TPO yüksekliği; kalp yetmezliği, infertilite, depresyon ve miksedema koması gibi ciddi sorunlara yol açabilir. Hastalar 6 ayda bir TSH kontrolü ve yıllık tiroid ultrasonu ile takip edilmelidir. Gebelik planlayan kadınlarda tiroid fonksiyonlarının optimize edilmesi şarttır.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Açıklanamayan yorgunluk, kilo değişimleri veya boyunda şişlik fark edildiğinde endokrinoloji uzmanına danışılmalıdır. Ailede otoimmün tiroid hastalığı öyküsü varsa rutin tarama önerilir.