Anti-VEGF tedavisi, gözün retina tabakasında anormal damar oluşumunu ve sıvı sızıntısını engelleyen devrim niteliğinde bir yöntemdir. VEGF (Vasküler Endotelyal Büyüme Faktörü) adı verilen proteinin aşırı üretimi, yaşa bağlı makula dejenerasyonu ve diyabetik retinopati gibi hastalıklarda görme kaybının ana nedenidir. Bu tedavi, göz içine enjekte edilen özel ilaçlarla VEGF’in etkisini bloke ederek hastalığın ilerlemesini durdurur.
Hangi Hastalıklarda Uygulanır?
- Yaşa Bağlı Makula Dejenerasyonu (YBMD): Retinanın merkezinde sıvı birikimi veya kanamayla karakterize ıslak tip YBMD’nin birincil tedavisidir.
- Diyabetik Makula Ödemi (DMÖ): Şeker hastalarında retina damarlarından sızan sıvının makulada şişmeye yol açmasını engeller.
- Retinal Ven Tıkanıklıkları: Damar tıkanıklığı sonucu oluşan ödemin kontrol altına alınmasında etkilidir.
- Prematüre Retinopatisi: Erken doğan bebeklerde anormal damar gelişimini baskılar.
Tedavi Nasıl Uygulanır?
Lokal anestezi altında, steril koşullarda gerçekleştirilen ağrısız bir işlemdir. İnce bir iğneyle gözün vitreus boşluğuna enjeksiyon yapılır. İşlem sonrası hastalar aynı gün evine dönebilir. Başlangıçta 4-6 hafta aralıklarla 3-5 enjeksiyon gerekir, sonrasında hastalığın seyrine göre aralıklar uzatılır.
Etkinlik ve Başarı Oranları
Klinik çalışmalar, düzenli Anti-VEGF tedavisi alan hastaların:
- %90’ında görme kaybının durduğunu,
- %30-40’ında görme keskinliğinde 3 veya daha fazla harf sırası iyileşme olduğunu göstermektedir. Tedaviye erken başlanması sonuçları önemli ölçüde iyileştirir.
Olası Yan Etkiler ve Riskler
- Göz içi enfeksiyon (endoftalmi): 10.000 enjeksiyonda 1-2 görülür
- Göz tansiyonu yükselmesi
- Retina dekolmanı
- Katarakt gelişiminde hızlanma
Enjeksiyon sonrası şiddetli ağrı veya görme kaybı acil tıbbi müdahale gerektirir.
Hastaların Bilmesi Gerekenler
- Tedavi ömür boyu sürebilir: Hastalık kronik olduğundan düzenli takip şarttır.
- Görmede dalgalanma normaldir: Enjeksiyon sonrası ilk 3 gün bulanık görme olabilir.
- Kombine tedaviler gerekebilir: Bazı vakalarda lazer veya kortizon enjeksiyonlarıyla birlikte uygulanır.
Güncel Gelişmeler
2023’te piyasaya çıkan Brolucizumab ve Faricimab gibi yeni nesil ilaçlar, etki süresini 3 aya kadar uzatarak enjeksiyon sıklığını azaltmaktadır. Biyomühendislik ürünü "sustalı ilaç salınım sistemleri" ise tek enjeksiyonla 6 ay etki sağlayarak tedavide çığır açmayı hedefliyor.
Sık Sorulan Sorular
- Tedavi körlüğü tamamen engeller mi? Erken evrede başlandığında görme kaybı büyük ölçüde önlenir, ancak mevcut hasar geri döndürülemez.
- Enjeksiyonlar ne kadar süre devam eder? Hastalığın aktivitesine göre 2 yıldan 10 yıla kadar sürebilir.
- Sigara kullanımı tedaviyi etkiler mi? Evet, sigara VEGF üretimini artırarak tedavi direncine yol açar.
Anti-VEGF tedavisi, retina hastalıklarında altın standart olarak kabul edilir. Ancak başarı için düzenli kontroller ve hekim-hasta işbirliği kritik önem taşır. Gözde ani görme kaybı, çarpık görme veya karanlık noktalar fark edildiğinde zaman kaybetmeden retina uzmanına başvurulmalıdır.
