Anjiyoödem Belirtileri Tedavisi ve Nedenleri

Anjiyoödem, cildin derin katmanlarında ani şişliklerle karakterize bir sağlık sorunudur. Genellikle dudaklar, göz çevresi, dil veya boğaz bölgesinde ortaya çıkar ve acil müdahale gerektirebilir. Alerjik reaksiyonlar, genetik faktörler veya ilaç kullanımı gibi nedenlerle gelişebilen bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir.

Anjiyoödem Nedir?
Deri altı dokularında sıvı birikmesi sonucu oluşan lokal şişliklerdir. Ürtiker (kurdeşen) ile benzer mekanizmalara sahip olsa da daha derin tabakaları etkiler. Şişlikler genellikle 24-72 saat sürer ve kaşıntıdan çok ağrı/yanma hissi eşlik eder.

Başlıca Nedenleri ve Tetikleyiciler

• Alerjik Reaksiyonlar: Besinler (kabuklu deniz ürünleri, fıstık), ilaçlar (penisilin, NSAİİ’ler) veya böcek sokmaları.
• Herediter Anjiyoödem (HAE): C1 esteraz inhibitörü eksikliğine bağlı genetik geçişli form.
• İdiyopatik: Nedeni belirlenemeyen vakalar.
• Fiziksel Tetikleyiciler: Basınç, soğuk, stres veya enfeksiyonlar.

Belirtiler ve Klinik Tablo
Şişlikler aniden gelişir ve simetrik değildir. En sık görülen bulgular:

• Dudaklarda, göz kapaklarında veya yanaklarda gerginlik hissi veren şişlik
• Boğazda tıkanma hissi, nefes almada güçlük
• Karın ağrısı, bulantı (bağırsak duvarı ödemi nedeniyle)
• Ellerde/ayaklarda şişme ve hareket kısıtlılığı

Teşhis Süreci
Tanıda klinik muayene kritiktir. Ayırıcı tanı için:

• Alerji Testleri: Prick test veya spesifik IgE ölçümü.
• Kan Analizleri: C1 esteraz inhibitör düzeyi (HAE şüphesinde).
• Öykü Değerlendirmesi: Tetikleyici faktörlerin belirlenmesi.

Tedavi Yaklaşımları
Tedavi altta yatan nedene göre planlanır:

1. Alerjik Tip:
   • Adrenalin oto-enjektörü (acil durumlar için)
   • Antihistaminikler ve kortikosteroidler
2. Herediter Tip (HAE):
   • C1 esteraz inhibitör konsantratları
   • Bradykinin reseptör antagonistleri (İkatibant)
3. Kronik İdiyopatik:
   • Lökotrien antagonistleri veya immünomodülatörler

Acil Durumlar ve Müdahale
Boğaz ödemi gelişen hastalarda:

1. Hemen 112 aranmalı.
2. Hava yolu açık tutulmalı (gerekirse entübasyon).
3. Adrenalin uygulaması yapılmalı.

Korunma Stratejileri

• Tetikleyici gıda/ilaçlardan kaçınmak.
• HAE’li hastaların diş çekimi gibi işlemler öncesi profilaksi alması.
• Stres yönetimi ve aşırı sıcak/soğuk maruziyetinden sakınma.

Yaşam Tarzı Önerileri
Şişlik ataklarını azaltmak için:

• Dar giysiler giyilmemeli.
• Yüksek tuzlu beslenmeden kaçınılmalı.
• Doktor onaylı soğuk kompres uygulanmalı.