Amalgam dolgular, diş hekimliğinde onlarca yıldır kullanılan dayanıklı restorasyon malzemeleridir. Gümüş, kalay, bakır ve %50’ye varan cıva karışımından oluşan bu dolgular, nadiren de olsa kırılıp yutulabilir. Peki böyle bir durumda sağlık riski oluşur mu? İşte amalgam dolgu yutma senaryolarında bilinmesi gerekenler:
Amalgam Dolgu Yutulduğunda Vücutta Ne Olur?
Amalgam dolgu midesel asitlerle temas ettiğinde, içeriğindeki cıva buharı açığa çıkma potansiyeli taşır. Ancak insan midesinin pH değeri (1.5-3.5), cıvanın iyonize formuna dönüşümünü büyük ölçüde engeller. Yutulan amalgam parçaları genellikle:
- Sindirim sisteminde çözünmeden dışkıyla atılır.
- Mukoza hasarına yol açacak kadar keskin değilse, dokulara zarar vermez.
- Radyografide opak görünümüyle kolayca takip edilebilir.
Cıva Zehirlenmesi Riski Var mı?
Tek bir amalgam dolgunun yutulması, akut cıva zehirlenmesine neden olmaz. Bunun iki temel nedeni vardır:
- Elementel cıva, sindirim sisteminden minimal emilir (%0.01’den az).
- Yetişkin bir insanda 300 mg’a kadar cıva alımı, toksik etki oluşturmaz.
Ancak bağırsak bütünlüğü bozuk (Crohn hastalığı, ülseratif kolit) bireylerde veya çocuklarda maruziyet riski göz ardı edilmemelidir.
Acil Durumda Yapılması Gerekenler
- Sakin Olun: Panik yapmak yerine dolgunun boyutunu ve keskinliğini değerlendirin.
- Su İçmeyin: Parçanın hareketini hızlandırmak yerine, hekime danışın.
- Radyografi Çekimi: Parçanın lokalizasyonunu belirlemek için karın grafisi istenebilir.
- Endoskopi Gerekliliği: Keskin kenarlı parçalarda gastroenterolog müdahalesi gerekebilir.
Hangi Belirtilerde Acil Tıbbi Yardım Alınmalı?
- Şiddetli karın ağrısı veya kramplar
- Dışkıda kan görülmesi
- Kusma veya yutma güçlüğü
- 38°C’yi aşan ateş
Amalgam Dolgu Yutma Sonrası Takip
- 24-48 Saat Gözlem: Parçanın doğal yolla atılımını beklemek genellikle yeterlidir.
- Dışkı Kontrolü: Metalik parçacıkların varlığı araştırılır.
- Kan Testleri: Yüksek riskli gruplarda kan cıva düzeyi ölçülebilir.
Amalgam Dolgu Güvenli mi?
FDA ve WHO, amalgam dolguların genel popülasyonda güvenli olduğunu belirtir. Ancak:
- Hamilelerde alternatif materyaller önerilir.
- Böbrek yetmezliği olanlarda kullanımı sınırlandırılır.
- Nörolojik hassasiyeti olanlar kompozit dolguları tercih etmelidir.
Amalgam Dolgu Değişimi Gerekli mi?
Sağlam amalgam dolguların sırf cıva içerdiği için değiştirilmesi önerilmez. Çıkarılma işlemi sırasında açığa çıkan cıva buharı, yutulandan çok daha risklidir.
Önleyici Tedbirler
- Dolgulu Dişlerde sert kabuklu yiyeceklerden kaçının.
- Gece Diş Gıcırdatması olanlar özel plak kullanmalı.
- Düzenli Diş Kontrolleri ile dolgu bütünlüğü değerlendirilmeli.
