Aile hekimleri, birinci basamak sağlık hizmetlerinde hastaların genel sağlık durumunu takip eden, koruyucu hekimlik uygulamalarını yürüten ve basit hastalıkların tedavisini planlayan uzmanlardır. Peki aile hekimleri hormon testi isteyebilir mi? Bu sorunun cevabı, hastanın şikayetlerine ve testin kapsamına göre değişiklik gösterir.
Hormon Testleri Nedir?
Hormon testleri, vücuttaki hormon seviyelerini ölçerek tiroid bozuklukları, insülin direnci, menopoz şikayetleri veya üreme sağlığı sorunları gibi durumların teşhisine yardımcı olan kan tahlilleridir. TSH, östrojen, testosteron, kortizol ve prolaktin gibi hormonlar bu testlerle analiz edilir.
Aile Hekimleri Hormon Testi İsteyebilir mi?
Evet, aile hekimleri belirli koşullarda hormon testi isteyebilir. Ancak bu yetki sınırsız değildir. Aile hekimleri genellikle aşağıdaki durumlarda hormon testi talep eder:
- Tiroid fonksiyon bozuklukları şüphesi (TSH, T3, T4 testleri)
- Diyabet takibi (açlık kan şekeri, HbA1c)
- Menopoz veya adet düzensizliği şikayetleri (FSH, LH, östrojen)
- Basit düzeyde hormonal dengesizlik belirtileri (prolaktin yüksekliği)
Hangi Durumlarda Test İsteyemezler?
Aile hekimlerinin hormon testi isteme yetkisi, Sağlık Bakanlığı’nın belirlediği kılavuzlarla sınırlıdır. Örneğin:
- Karmaşık endokrinolojik hastalıklar (Cushing sendromu, akromegali)
- İnfertilite (kısırlık) araştırmaları
- Nadir görülen hormonal bozukluklar
Bu gibi durumlarda hasta, endokrinoloji veya ilgili branş uzmanına yönlendirilir.
Hormon Testi İçin Nasıl Talep Oluşturulur?
- Aile hekiminize başvurarak şikayetlerinizi detaylıca anlatın.
- Hekiminiz fizik muayene ve ön tetkikler sonrası hormon testi uygun görürse, size laboratuvar kağıdı verir.
- Test sonuçları genellikle 1-3 iş günü içinde çıkar. Sonuçlarınızı aile hekiminizle paylaşarak yorumlamasını isteyebilirsiniz.
Test Sonucu Anormal Çıkarsa Ne Olur?
Eğer hormon seviyelerinizde anormallik tespit edilirse, aile hekiminiz sizi endokrinoloji veya dahiliye uzmanına sevk edecektir. Örneğin, TSH seviyesinin yüksek çıkması durumunda tiroid ultrasonu veya antikor testleri gibi ileri incelemeler gerekebilir.
Özel Durumlar ve Ücretlendirme
Aile hekimleri tarafından istenen hormon testleri, SGK kapsamında ücretsizdir. Ancak özel hastanelerde veya bazı özel laboratuvarlarda yapılan testler için ek ücret alınabilir.
Hangi Hormon Testleri İçin Uzmana Gitmek Gerekir?
- Adrenal yetmezlik (ACTH testi)
- Büyüme hormonu eksikliği
- Polikistik over sendromu (androjen seviyeleri)
Bu testler genellikle endokrinoloji uzmanları tarafından talep edilir.
Aile hekiminiz hormon testi istemek için yeterli bulmazsa veya şikayetleriniz karmaşıksa, endokrinoloji polikliniğinden randevu almanız önerilir.
