Aile hekimleri, birinci basamak sağlık hizmetlerinde hastaların genel sağlık durumunu değerlendiren, koruyucu tedbirler alan ve temel sağlık sorunlarını yöneten uzmanlardır. Peki rutin kontroller sırasında aile hekimleri göz muayenesi yapabilir mi? Bu soru, özellikle gözle ilgili şikayeti olan ancak göz doktoruna gitmekte tereddüt eden hastalar tarafından sıklıkla merak ediliyor.
Aile Hekimlerinin Göz Muayenesi Kapsamı
Aile hekimleri, temel düzeyde göz muayenesi yapabilme yetkisine sahiptir. Bu muayeneler genellikle şu amaçlarla gerçekleştirilir:
- Görme keskinliğinin ölçülmesi (Snellen tablosu ile),
- Göz kızarıklığı, çapaklanma veya alerjik reaksiyonların değerlendirilmesi,
- Göz tansiyonu (glokom) şüphesi durumunda ön tarama,
- Diyabet hastalarında göz dibi muayenesi için ön hazırlık.
Hangi Durumlarda Göz Doktoruna Yönlendirilirsiniz?
Aile hekimleri, bazı semptomlar veya risk faktörleri tespit ettiğinde hastaları göz hastalıkları uzmanına yönlendirir. Bu durumlar şunları içerir:
- Görme kaybı veya bulanık görme şikayetleri,
- Gözde ani başlayan ağrı, ışık hassasiyeti veya şişlik,
- Retina dekolmanı gibi acil müdahale gerektiren durumlar,
- Katarakt, glokom veya makula dejenerasyonu gibi kronik hastalıkların takibi.
Aile Hekimlerinin Kullandığı Temel Muayene Yöntemleri
- Görme Keskinliği Testi: Hastadan Snellen tablosundaki harfleri okuması istenir. Bu test miyop, hipermetrop gibi refraksiyon kusurlarının ön tespitini sağlar.
- Göz Kapakları ve Çevresinin İncelenmesi: Arpacık, göz kapağı düşüklüğü veya enfeksiyon belirtileri kontrol edilir.
- Işıkla Basit Muayene: Penlight adı verilen el feneri ile göz bebeklerinin ışığa tepkisi ve kayma olup olmadığı değerlendirilir.
Aile Hekimlerinin Göz Eğitimi Ne Düzeydedir?
Tıp fakültesinde aldıkları genel eğitim kapsamında aile hekimleri, temel göz anatomisi ve yaygın göz hastalıkları konusunda bilgi sahibidir. Ancak uzmanlık düzeyinde bir göz muayenesi veya lazer tedavisi gibi işlemleri gerçekleştiremezler. Örneğin, retinopati teşhisi veya kontakt lens reçetesi yazma yetkileri bulunmaz.
Hastalar Nelere Dikkat Etmeli?
- Rutin göz şikayetlerinizde öncelikle aile hekiminize başvurabilirsiniz.
- Aile hekiminiz gerekli görürse sizi göz hastalıkları polikliniğine sevk edecektir.
- Diyabet, hipertansiyon gibi sistemik hastalıklarınız varsa yılda en az bir kez göz doktoruna gitmelisiniz.
Göz Muayenesi İçin Hangi Durumlarda Doğrudan Göz Doktoruna Gitmeli?
- Gözünüzde ani görme kaybı veya karartılar oluştuysa,
- Göz travması (darbe, yabancı cisim kaçması) yaşadıysanız,
- Genetik göz hastalığı öykünüz varsa,
- Gözlük numaranızın değiştiğini düşünüyorsanız.
