Adet sancısı (dismenore), regl döneminde rahim kasılmalarından kaynaklanan kramp tarzı ağrılardır. Üreme çağındaki kadınların %50-90’ını etkileyen bu durum, yaşam kalitesini önemli ölçüde düşürebilir. İşte adet sancıları hakkında bilmeniz gerekenler:
Adet Sancısı Türleri ve Nedenleri
Adet sancıları primer (birincil) ve sekonder (ikincil) olarak ikiye ayrılır. Primer dismenorede altta yatan patolojik neden bulunmaz, rahim kasılmalarını tetikleyen prostaglandin hormonundaki artıştan kaynaklanır. Sekonder dismenore ise endometriozis, miyom, pelvik inflamatuar hastalık veya rahim poliplerine bağlı gelişir.
Belirtiler ve Şiddet Dereceleri
- Alt karında kramp tarzında ağrı (hafif-şiddetli)
- Bel ve kasıklara yayılan sızı
- Bulantı, kusma veya ishal
- Baş dönmesi ve yorgunluk
- Baş ağrısı ve iştah değişimleri
Ağrı genellikle adet başlamadan 1-2 gün önce başlar, ilk 24 saatte şiddetlenir.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene: Karın ve pelvik bölge değerlendirmesi
- Ultrason: Rahim, yumurtalık anomalilerinin tespiti
- Laparoskopi: Endometriozis şüphesinde altın standart
- Kan Testleri: Enfeksiyon veya anemi araştırması
Tedavi Seçenekleri
- İlaç Tedavileri:
- NSAİİ’ler (İbuprofen, Naproksen): Prostaglandin üretimini baskılar
- Doğum kontrol hapları: Yumurtlamayı durdurarak ağrıyı azaltır
- Antidepresanlar: Kronik vakalarda ağrı eşiğini yükseltir
- Cerrahi Müdahaleler:
- Endometriozis odaklarının temizlenmesi
- Miyomektomi (miyom alınması)
- Alternatif Tedaviler:
- Akupunktur ve TENS uygulamaları
- Magnezyum ve B1 vitamini takviyeleri
Evde Uygulanabilecek Rahatlama Yöntemleri
- Sıcak Kompres: Alt karına 15 dakika sıcak su torbası uygulaması
- Bitki Çayları: Zencefil, papatya veya tarçın çayı
- Egzersiz: Yürüyüş, yoga ve pelvik taban hareketleri
- Masaj: Lavanta yağı ile dairesel karın masajı
Risk Faktörleri
- Erken adet görme (11 yaş öncesi)
- Aşırı kanamalı adet dönemleri
- Sigara kullanımı
- Ailede endometriozis öyküsü
- Stres ve depresyon
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- Ağrı kesicilere yanıt vermeyen şiddetli ağrı
- Cinsel ilişki sırasında ağrı
- Düzensiz kanamalar veya pıhtılı akıntı
- Ateş ve kötü kokulu vajinal akıntı
Korunma ve Önlemler
- Düzenli egzersiz ve sağlıklı beslenme
- Omega-3’ten zengin besinler (ceviz, somon)
- Stres yönetimi teknikleri (meditasyon, nefes egzersizleri)
- Adet dönemi öncesi kafein ve tuz kısıtlaması
