Adet görememe (amenore), üreme çağındaki kadınlarda en az üç adet döngüsü boyunca regl kanamasının olmaması durumudur. Primer amenore (16 yaşına kadar hiç adet görmeme) ve sekonder amenore (düzenli adetlerin aniden kesilmesi) olarak iki ana tipte görülür. Bu durum hormonal dengesizliklerden yapısal sorunlara kadar çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir.
Adet Görememenin Yaygın Nedenleri
- Hormonal Bozukluklar: Polikistik over sendromu (PKOS), tiroid fonksiyon bozuklukları, prolaktin yüksekliği
- Anatomik Sorunlar: Rahim içi yapışıklıklar (Asherman sendromu), doğuştan rahim/vajina gelişim anomalileri
- Stres Kaynaklı Faktörler: Aşırı egzersiz, ani kilo kaybı, psikolojik stres, yeme bozuklukları
- İlaçlar ve Tıbbi Tedaviler: Kemoterapi, antipsikotik ilaçlar, uzun süreli doğum kontrol hapı kullanımı
- Endokrin Hastalıklar: Hipofiz tümörleri, erken menopoz, böbreküstü bezi rahatsızlıkları
Tanı Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Hormon Testleri: FSH, LH, prolaktin, TSH, östrojen seviyeleri
- Görüntüleme: Transvajinal ultrason (yumurtalık ve rahim yapısını değerlendirme)
- Histeroskopi: Rahim içi yapışıklıkların direkt görüntülenmesi
- Genetik Analiz: Turner sendromu şüphesinde kromozom testleri
Tedavi Yaklaşımları
- Hormon Tedavisi: Progesteron takviyesi, doğurganlık ilaçları (klomifen)
- Cerrahi Müdahale: Rahim içi yapışıklıkların açılması, hipofiz tümörlerinin alınması
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo düzenleme, stres yönetimi, beslenme programı
- Alternatif Tedaviler: Akupunktur, bitkisel destekler (çörek otu, aslan pençesi)
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
- 15 yaşına kadar hiç adet görmediyse
- Düzenli adetler aniden 3 ay veya daha uzun süre kesildiyse
- Göğüslerden süt gelmesi veya şiddetli pelvik ağrı eşlik ediyorsa
Adet Döngüsünü Destekleyecek Öneriler
Dengeli beslenme (demir, çinko, B vitaminleri), düzenli uyku ve hafif egzersiz (yoga, yürüyüş) hormonal dengeyi destekler. Adaçayı, ahududu yaprağı çayı gibi bitkisel çaylar rahim kasılmalarını düzenleyebilir. Stres kontrolü için nefes egzersizleri ve meditasyon önerilir.
Psikolojik Etkiler ve Başa Çıkma Yolları
Adet görememe kaygı, özgüven sorunları ve sosyal izolasyon hissine yol açabilir. Destek gruplarına katılmak, psikoterapi ve açık iletişim bu süreci yönetmede etkilidir. Üreme sağlığı uzmanlarıyla düzenli görüşmek tedavi sürecindeki belirsizliği azaltır.
