Adet düzensizliği, kadınlarda hormonal dengenin bozulmasına bağlı olarak ortaya çıkan ve yaşam kalitesini etkileyen yaygın bir sorundur. Regl periyotlarının 21 günden kısa veya 35 günden uzun sürmesi, kanama miktarının anormal olması gibi durumlar "adet düzensizliği" olarak tanımlanır. Peki adet düzensizliği ile kilo alımı arasında nasıl bir ilişki vardır? Bu makalede, hormonal değişimlerin metabolizma üzerindeki etkilerini, kilo kontrolü için önerileri ve altta yatan nedenleri detaylıca inceleyeceğiz.

Adet Düzensizliği ve Kilo İlişkisinin Bilimsel Temelleri
Adet düzensizliği genellikle östrojen, progesteron, insülin ve tiroid hormonlarındaki dengesizliklerle ilişkilidir. Bu hormonların seviyelerindeki dalgalanmalar, vücudun enerji kullanımını ve yağ depolama mekanizmalarını doğrudan etkiler. Örneğin, insülin direnci olan kadınlarda artan insülin seviyeleri, yağ dokusunun karın bölgesinde birikmesine yol açabilir. Aynı zamanda polikistik over sendromu (PKOS) gibi hormonal bozukluklar, hem adet düzensizliğine hem de kilo alımına neden olabilir.

Adet Düzensizliğinin Kilo Aldırdığı Durumlar

• Polikistik Over Sendromu (PKOS): PKOS’lu kadınlarda insülin direnci sıktır. Bu durum, vücudun şekeri enerjiye çevirme yeteneğini bozarak kilo alımını tetikler.
• Tiroid Fonksiyon Bozuklukları: Hipotiroidi (tiroid bezinin yavaş çalışması) metabolizmayı yavaşlatır ve istemsiz kilo artışına yol açar.
• Östrojen Dominansı: Östrojenin progesterona göre fazla olması, vücutta su tutulumu ve yağ birikimiyle sonuçlanabilir.
• Stres ve Kortizol Yüksekliği: Kronik stres, kortizol hormonunu artırarak karın bölgesinde yağlanmaya neden olur.

Kilo Alımına Yol Açan Diğer Faktörler
Adet düzensizliği bazen dolaylı yollarla da kilo alımını tetikleyebilir. Örneğin, düzensiz regl döngüsü nedeniyle kadınlar kendilerini yorgun hissedebilir ve fiziksel aktivite düzeyleri azalabilir. Ayrıca hormonal dalgalanmalar, iştah artışı ve özellikle karbonhidratlı besinlere yönelimi artırabilir.

Adet Düzensizliği ve Kilo Kontrolü İçin Öneriler

1. Hormonal Dengeyi Sağlamak:

   • Endokrinoloji uzmanına başvurarak hormon paneli (FSH, LH, östrojen, progesteron, TSH, insülin) yaptırın.
   • PKOS varlığında metformin gibi insülin direncini düzenleyen ilaçlar kullanılabilir.

2. Beslenme Stratejileri:

   • Glisemik indeksi düşük besinler (tam tahıllar, baklagiller) tüketerek kan şekeri dalgalanmalarını önleyin.
   • Omega-3 yağ asitleri (ceviz, somon) ve lifli gıdalar (brokoli, avokado) inflamasyonu azaltır.

3. Fiziksel Aktivite:

   • Haftada 150 dakika orta tempolu kardiyo (yürüyüş, yüzme) ve direnç egzersizleriyle metabolizmayı hızlandırın.

4. Stres Yönetimi:

   • Yoga, meditasyon veya nefes egzersizleriyle kortizol seviyelerini düşürün.

Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?

• Regl döngüsü 3 ay veya daha uzun süre düzensizse,
• Ani kilo artışıyla birlikte saç dökülmesi, tüylenme gibi belirtiler varsa,
• Kanama miktarı aşırıysa veya şiddetli ağrı eşlik ediyorsa mutlaka bir jinekoloğa danışın.

Adet Düzensizliğinde Tedavi Seçenekleri

• Hormon Tedavisi: Doğum kontrol hapları, östrojen-progesteron dengesini düzenlemek için kullanılır.
• Cerrahi Müdahale: Rahim içi polip veya miyom varlığında laparoskopik cerrahi gerekebilir.
• Yaşam Tarzı Değişiklikleri: Kilo vermek, PKOS semptomlarını %50-60 oranında azaltabilir.

Kilo Vermenin Adet Düzenine Etkisi
Vücut ağırlığının %5-10’unu kaybetmek, insülin direncini kırarak yumurtlama fonksiyonlarını iyileştirebilir. Bu da adet döngüsünün daha düzenli hale gelmesini sağlar. Ancak şok diyetlerden kaçınmak ve uzman eşliğinde kilo vermek önemlidir.