Adet dışı kanama, kadınların yaklaşık %30’unu etkileyen ve hormonal dengesizliklerden ciddi sağlık sorunlarına kadar çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilen yaygın bir jinekolojik şikayettir. Regl döngüsü dışında görülen her türlü vajinal kanama, altta yatan nedeni belirlemek için mutlaka değerlendirilmelidir.
Adet Dışı Kanamanın Başlıca Nedenleri
- Hormonal Dengesizlikler: Polikistik over sendromu (PKOS), tiroid bozuklukları veya menopoz geçişi östrojen-progesteron dengesini bozar.
- Rahim Kaynaklı Yapısal Sorunlar: Miyomlar, polipler veya adenomiyozis.
- Enfeksiyonlar: Pelvik inflamatuar hastalık (PID) veya servisit.
- İlaç Yan Etkileri: Doğum kontrol hapları, antikoagülanlar veya spirale bağlı.
- Onkolojik Nedenler: Endometriyal veya servikal kanser (özellikle menopoz sonrası kanamalarda).
- Diğer Faktörler: Stres, aşırı egzersiz veya pıhtılaşma bozuklukları.
Teşhis Sürecinde Kullanılan Yöntemler
- Detaylı Öykü Alma: Kanama paterni, ilişki sonrası kanama varlığı, ağrı ve sistemik semptomlar sorgulanır.
- Fizik Muayene: Spekulum ile servikal lezyonların değerlendirilmesi.
- Ultrasonografi: Transvajinal USG ile endometrium kalınlığı ve rahim içi yapılar incelenir.
- Laboratuvar Testleri: Tam kan sayımı, TSH, prolaktin, gebelik testi ve pıhtılaşma paneli.
- Gerektiğinde İleri Tetkikler: Histeroskopi veya endometriyal biyopsi.
Tedavi Yaklaşımları
- Hormonal Tedaviler: Kombine doğum kontrol hapları veya progesteron içeren ilaçlar.
- Cerrahi Müdahaleler: Histeroskopik polip/miyom rezeksiyonu veya endometrial ablasyon.
- Enfeksiyon Tedavisi: Antibiyotiklerle PID yönetimi.
- Kanser Varlığında: Histerektomi veya radyoterapi.
- Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Stres yönetimi ve kilo kontrolü.
Acil Doktora Başvurmayı Gerektiren Durumlar
- Tek seferde 3-4 ped dolduracak şiddette kanama
- Baş dönmesi, çarpıntı veya bayılma gibi anemi belirtileri
- Ateşle birlikte şiddetli karın ağrısı
- Menopoz sonrası her türlü kanama
- Gebelik şüphesi olan kanamalar
Risk Grupları ve Korunma
- Risk Faktörleri: Obezite, diyabet, aile öyküsü ve sigara kullanımı.
- Korunma Önerileri: Düzenli jinekolojik muayene, HPV aşısı ve sağlıklı kilo aralığının korunması.
Adet dışı kanama vakalarının %40’ı hormonal kaynaklı olsa da, özellikle 35 yaş üstü kadınlarda organik nedenler mutlaka ekarte edilmelidir. Tanıda gecikme, anemi veya altta yatan ciddi patolojilerin ilerlemesine neden olabilir.
