
Yumurta dondurma işlemi, kadınların doğurganlık potansiyelini korumak için başvurulan modern bir yöntemdir. Özellikle kanser tedavisi görecekler, geç yaşta anne olmayı planlayanlar veya tıbbi nedenlerle üremeyi ertelemek zorunda kalanlar tarafından tercih edilir. Bu süreçle ilgili en sık merak edilen konulardan biri, işlemin kaç kez tekrarlanabileceğidir.
Yumurta Dondurma İşlemi Nasıl Çalışır?
Yumurta dondurma (oosit kriyoprezervasyon), kadının yumurtalıklarından alınan olgun yumurtaların dondurularak saklanmasıdır. Hormon tedavisi ile yumurtalıklar uyarılır, ardından yumurtalar toplanır ve -196°C’de vitrifikasyon yöntemiyle dondurulur. İleride çocuk sahibi olmak istendiğinde, bu yumurtalar çözülerek tüp bebek yöntemiyle kullanılır.
İşlemin Tekrar Sayısını Belirleyen Faktörler
Yumurta dondurma işleminin kaç kez yapılabileceği, kişiye özel durumlara göre değişir:
- Yaş: Genç kadınlarda (35 yaş altı) yumurta kalitesi ve sayısı daha yüksek olduğundan, tek seans yeterli olabilir. İleri yaşlarda ise daha fazla sayıda yumurta toplamak için işlem tekrarlanabilir.
- Yumurtalık Rezervi: AMH (Anti-Müllerian Hormon) seviyesi düşük olan veya düşük yumurta sayısına sahip kadınlarda birden fazla stimülasyon döngüsü gerekebilir.
- Tıbbi Zorunluluklar: Kanser tedavisi gibi acil durumlarda zaman kısıtlaması nedeniyle tek seans yapılabilir. Sosyal donma (planlı erteleme) durumunda ise işlem tekrarı mümkündür.
- Önceki İşlem Sonuçları: İlk denemede yeterli sayıda yumurta elde edilememişse, doktor ek stimülasyon önerebilir.
Tekrarlamanın Sınırları ve Riskleri
Yumurta dondurma işleminin tekrar sayısına dair kesin bir sınır yoktur. Ancak her stimülasyon döngüsü, yumurtalıklar üzerinde fizyolojik bir yük oluşturur. Aşırı stimülasyon sendromu (OHSS) riski, özellikle polikistik over sendromu olanlarda artabilir. Ayrıca hormon tedavisinin uzun vadeli etkileri konusunda veriler sınırlıdır. Bu nedenle, işlem tekrarı kararı hasta ve doktor arasında risk-fayda dengesi gözetilerek alınmalıdır.
İdeal Yumurta Sayısı ve Başarı Oranı
Araştırmalar, 35 yaş altı kadınlarda 15-20 yumurta dondurulduğunda canlı doğum şansının %70-80’e ulaştığını gösterir. Yaş ilerledikçe bu sayı artırılmalıdır. Örneğin, 38-40 yaş aralığında 25-30 yumurta önerilir. Tekrarlanan işlemlerle toplam yumurta sayısını artırmak, başarı şansını yükseltir.
Tıbbi Kuruluşların Önerileri
Amerikan Üreme Tıbbı Derneği (ASRM), sosyal donma için 35 yaş altı kadınlarda tek stimülasyon döngüsünü yeterli bulurken, rezervi düşük olanlarda 2-3 döngü önermektedir. Avrupa İnsan Üreme ve Embriyoloji Derneği (ESHRE) ise her vaka için bireysel değerlendirme yapılmasını tavsiye eder.
Sık Sorulan Sorular
- "İşlemler arasında ne kadar süre olmalı?"
Stimülasyon döngüleri arasında en az 1 adet döngüsü beklenerek yumurtalıkların dinlenmesi sağlanır. - "Dondurulmuş yumurtalar ne kadar saklanabilir?"
Türkiye’de yasal süre 5 yıldır, ancak tıbbi gereklilik halinde bu süre uzatılabilir.
Sonuç
Yumurta dondurma işlemi, kişinin yaşına, rezervine ve sağlık durumuna göre birden fazla kez yapılabilir. Ancak her tekrarda oluşabilecek riskler ve maliyetler dikkate alınmalıdır. Sürecin planlanması için üreme sağlığı uzmanıyla detaylı bir konsültasyon şarttır.