Uterus prolapsusu (rahim sarkması), pelvik taban kaslarının ve bağ dokularının zayıflaması sonucu rahmin vajinal kanala doğru yer değiştirmesidir. Özellikle çok doğum yapmış kadınlarda, menopoz sonrası dönemde veya kronik öksürüğü olanlarda sık görülür. İşte bu durumun nedenleri, belirtileri ve modern tedavi yaklaşımları:
Nedenleri ve Risk Faktörleri
Rahim sarkması, pelvik tabanı destekleyen yapıların aşırı gerilmesi veya yırtılmasıyla ortaya çıkar. En yaygın nedenler arasında; vajinal doğumlar (özellikle iri bebek veya zor doğum), obezite, kronik kabızlık, ağır kaldırma, menopozda östrojen azalması ve genetik bağ dokusu zayıflığı sayılabilir.
Belirtiler Nasıl Tanınır?
Hafif vakalarda belirti görülmeyebilir. İlerledikçe şu şikayetler ortaya çıkar:
- Vajinada dolgunluk veya topak hissi
- İdrar kaçırma veya tam boşaltamama
- Kabızlık veya dışkılama güçlüğü
- Cinsel ilişkide ağrı
- Bel ve kasıkta sürekli ağrı
- Vajinadan doku sarkması (ileri evrelerde)
Teşhis Yöntemleri
Tanı için jinekolojik muayene esastır. Doktor, vajinal spekulum ile rahim pozisyonunu değerlendirir. Pelvik organların konumunu görmek için ultrason veya MRG istenebilir. İdrar dinamiklerini ölçmek üzere ürodinami testi yapılabilir.
Tedavi Seçenekleri
Tedavi sarkmanın derecesine ve hastanın yaşam kalitesine göre belirlenir:
-
Konservatif Yaklaşımlar:
- Pelvik taban egzersizleri (Kegel): Düzenli yapıldığında hafif vakalarda etkilidir.
- Pesser (Vajinal halka): Rahim vajinada tutan silikon araç.
- Östrojen kremleri: Menopozdaki kadınlarda doku elastikiyetini artırır.
-
Cerrahi Tedaviler:
- Sakrokolpopeksi: Rahim karın duvarına asılır (laparoskopik/robotik).
- Vajinal cerrahi: Sarkmış organlar vajinal yoldan onarılır.
- Histerektomi: İleri vakalarda rahim alınabilir.
Önleme Stratejileri
- Kegel egzersizleri: Günde 3 set 10 tekrar pelvik kasları güçlendirir.
- Kronik öksürük tedavisi: Sigarayı bırakmak, astım kontrolü.
- Kilo yönetimi: VKİ’yi 25 altında tutmak.
- Ağır kaldırmaktan kaçınma: 10 kg üzeri yükler riski artırır.
- Kabızlık önleme: Lifli beslenme ve yeterli sıvı alımı.
Ne Zaman Doktora Başvurulmalı?
Vajinada şişlik hissi, idrar kaçırma veya cinsel ilişkide rahatsızlık durumunda jinekoloğa gidilmelidir. Acil müdahale gerektiren durumlar:
- Sarkan dokuda ani ağrı/kızarıklık (doku sıkışması)
- İdrar yapamama
- Kanama veya enfeksiyon bulguları
Hastalığın Seyri
Erken evrede tedavi edilen vakaların %80’inde semptomlar kontrol altına alınır. İleri evre cerrahilerde başarı oranı %90-95 olmakla birlikte, nüks riski (%10-15) nedeniyle pelvik taban rehabilitasyonu şarttır.
