Rahim kanseri (uterus kanseri), endometrium tabakasından kaynaklanan ve kadın üreme sisteminde en sık görülen kanser türlerinden biridir. Özellikle menopoz sonrası dönemde ortaya çıkma eğilimi gösteren bu hastalık, erken teşhis edildiğinde tedavi başarısı oldukça yüksektir. İşte rahim kanserine dair tüm kritik bilgiler:
Rahim Kanserinin Türleri
Endometrioid adenokarsinom en yaygın tür olup vakaların %80’ini oluşturur. Hormona duyarlı ve genellikle daha iyi prognoza sahiptir. Daha nadir görülen türler arasında seröz karsinom, karsinosarkom ve müllerian tümörler yer alır. Bu agresif türler hızlı yayılım gösterir ve tedavisi daha karmaşıktır.
Belirtiler ve İşaretler
En erken ve en belirgin semptom anormal vajinal kanamadır. Menopoz sonrası kanama veya adet düzensizlikleri acil değerlendirme gerektirir. Pelvik ağrı, cinsel ilişki sırasında ağrı, açıklanamayan kilo kaybı ve kansızlık gibi şikayetler hastalığın ileri evrelerinde ortaya çıkabilir. Beyaz-pembe renkli sulu vajinal akıntı da dikkate alınmalıdır.
Risk Faktörleri
Obezite, rahim kanseri riskini 2-4 kat artırır. Uzun süreli östrojen hormon tedavisi almak, hiç doğum yapmamış olmak ve erken adet görme ile geç menopoza girme gibi faktörler önemli risk unsurlarıdır. Kalıtsal Lynch sendromu taşıyıcılarında yaşam boyu risk %60’a kadar çıkabilir. Diyabet ve polikistik over sendromu da dikkat edilmesi gereken diğer risklerdir.
Teşhis Yöntemleri
Transvajinal ultrason ile endometrium kalınlığı ölçümü ilk basamak taramadır. Kalınlığın 4 mm’den fazla olması durumunda histeroskopi ile biyopsi alınır. Patolojik inceleme kesin tanıyı koydurur. Evreleme için MR veya PET-CT ile tümör yayılımı değerlendirilir. CA-125 kan testi özellikle ileri evrelerde takip için kullanılır.
Tedavi Seçenekleri
Cerrahi, erken evre tedavisinde temel yöntemdir. Histerektomi (rahim alınması) ile birlikte tüplerin ve yumurtalıkların çıkarılması standart uygulamadır. Lenf nodu diseksiyonu, kanserin yayılım durumuna göre planlanır. Radyoterapi, cerrahi sonrası lokal nüks riskini azaltmak için kullanılır. İleri evrelerde kemoterapi (karboplatin-paklitaksel) veya hedefe yönelik tedaviler uygulanır. Hormon tedavisi ise metastatik hormona duyarlı tümörlerde tercih edilir.
Önleme Stratejileri
Düzenli jinekolojik muayene, menopoz sonrası dönemde hayati önem taşır. Sağlıklı kiloyu korumak ve fiziksel aktivite riski %40’a varan oranda düşürür. Doğum kontrol haplarının 1 yıldan uzun kullanımı riski azaltır. Lynch sendromu gibi genetik yatkınlığı olanlarda profilaktik histerektomi önerilebilir.
Yaşam Tarzı Önerileri
Akdeniz diyetiyle beslenmek (zeytinyağı, sebze, balık) koruyucu etki gösterir. Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınılmalıdır. Diyabet ve hipertansiyonun kontrol altında tutulması önemlidir.
Takip ve İzlem
Tedavi sonrası ilk 2 yıl 3 ayda bir jinekolojik muayene gerekir. Vajinal kitle veya lenf nodu büyümesi açısından düzenli kontroller yapılır. Hastalar anormal kanama veya ağrı durumunda vakit kaybetmeden doktora başvurmalıdır.
