Torasik Çıkış Sendromu (TOS), boyun ile koltuk altı arasındaki bölgede sinir ve damarların sıkışması sonucu ortaya çıkan nörovasküler bir durumdur. Özellikle kolları yukarı kaldırarak çalışan kişilerde (öğretmenler, boyacılar) ve sporcularda sık görülür. İşte bu sendromun detaylı analizi:
Torasik Çıkış Sendromu Nedir?
Köprücük kemiği (klavikula), birinci kaburga ve skalen kasların oluşturduğu anatomik boşlukta; brakial pleksus sinirleri, subklavyen arter ve venin basıya uğramasıdır. Üç tipi bulunur:
- Nörojenik TOS: Vakaların %95’ini oluşturur, sinir sıkışmasına bağlı.
- Venöz TOS: Subklavyen venin tıkanıklığıyla karakterize.
- Arteriyel TOS: Nadir görülür, damar anormallikleri kaynaklı.
Belirtileri Nelerdir?
Semptomlar sıkışan yapıya göre değişir:
- Nörojenik Tipte:
- Kol ve elde uyuşma, karıncalanma (özellikle 4-5. parmaklarda)
- Boyun, omuz ve kollarda şiddetli ağrı
- El kaslarında güçsüzlük (cisim düşürme)
- Venöz Tipte:
- Kol şişmesi ve morarma
- Damarlarda belirginleşme
- Arteriyel Tipte:
- Soğuk ve soluk kol
- Nabız kaybı
Risk Faktörleri ve Nedenleri
- Anatomik varyasyonlar (cervikal kaburga, kas anomalileri)
- Travma (trafik kazaları, düşmeler)
- Tekrarlayan hareketler (yüzme, basketbol)
- Kötü duruş (ömür boyu bilgisayar kullanımı)
- Tümörler veya lenf bezi büyümeleri
Teşhis Yöntemleri
- Fizik Muayene:
- Adson Testi, Wright Testi gibi provokatif manevralar
- Nabız değişikliklerinin değerlendirilmesi
- Görüntüleme:
- Boyun grafisi (cervikal kaburga tespiti)
- Manyetik Rezonans Anjiyografi (MRA)
- Elektromiyografi (EMG): Sinir iletim hızı ölçümü
Tedavi Seçenekleri
-
Cerrahi Dışı Tedaviler:
- Fizik tedavi: Postür düzeltme, skalen kas germe egzersizleri
- NSAİİ ilaçlar (ağrı kontrolü için)
- Kortikosteroid enjeksiyonları
- Yaşam tarzı değişiklikleri (ergonomi düzenlemeleri)
-
Cerrahi Tedavi:
- Transaksiller Yaklaşım: Birinci kaburganın çıkarılması
- Supraklaviküler Yaklaşım: Skalen kas rezeksiyonu
- Endikasyonlar: İlerleyici nörolojik kayıp, damar tıkanıklığı
Fizik Tedavi Egzersiz Örnekleri
- Skalen Germe: Başı yana yatırıp karşı omuzu aşağı çekme
- Kürek Kemiği Retraksiyonu: Omuzları geriye çekip 10 saniye tutma
- Pektoral Germe: Kapı aralığında göğüs ön kaslarını esnetme
Komplikasyonlar ve Prognoz
- Tedavi edilmeyen vakalarda kalıcı sinir hasarı
- Venöz tromboz (Paget-Schroetter Sendromu)
- Erken evrede fizik tedaviyle %70-80 başarı oranı
- Cerrahi sonrası nüks riski %5-15 arası
Korunma Stratejileri
- Bilgisayar başında kol destekli sandalye kullanımı
- Omuz çevresi kaslarını güçlendirici egzersizler
- Ağır sırt çantalarından kaçınma
- Uzun süreli kolları yukarda tutan aktivitelerde molalar
Hangi Doktora Başvurulur?
Ortopedi, nöroloji veya vasküler cerrahi uzmanları tanı ve tedaviyi yönetir. İlk başvuru için aile hekimi veya fizik tedavi doktoru uygun bir başlangıç noktasıdır.
