Timpanometri, orta kulağın işlevselliğini ve kulak zarının hareket kabiliyetini ölçen özel bir tanısal testtir. Bu test, kulak basıncındaki kontrollü değişimlere karşı kulak zarının tepkisini kaydederek işitme kaybının nedenlerini belirlemeye yardımcı olur. Özellikle çocuklarda sık görülen orta kulak problemlerinin teşhisinde altın standart olarak kabul edilir.
Timpanometri Hangi Durumlarda İstenir?
- Tekrarlayan orta kulak enfeksiyonları (otitis media) şüphesinde
- İşitme kaybının orta kulak kaynaklı olup olmadığını ayırt etmek için
- Kulak zarında perforasyon veya skarlaşma riskinin değerlendirilmesinde
- Östaki tüpü fonksiyon bozukluklarının tespitinde
- Kulakta sıvı birikimi (efüzyon) varlığının araştırılmasında
Test Nasıl Uygulanır?
- Hazırlık: Kulağın dış kanalı otoskop ile incelenir ve tıkanıklık varsa temizlenir.
- Prob Yerleştirme: Hava geçirmez şekilde kulağa yerleştirilen prob, üç bileşen içerir:
- Basınç değişimi oluşturan hava pompası
- Ses dalgaları gönderen minik hoparlör
- Tepkileri ölçen mikrofon
- Ölçüm Süreci: Cihaz, -400 ila +200 daPa arasında basınç değişimleri uygularken kulak zarının titreşim yanıtı kaydedilir. İşlem 2-3 dakika sürer ve ağrısızdır.
Timpanogram Sonuçları Nasıl Yorumlanır?
Test sonuçları "timpanogram" adı verilen grafiklerle raporlanır. Başlıca tipleri:
- Tip A: Normal basınç (0 daPa civarı) ve hareketlilik. Sağlıklı orta kulak yapısını gösterir.
- Tip B: Düz çizgi şeklinde grafik. Kulakta sıvı birikimi veya kulak zarı perforasyonuna işaret eder.
- Tip C: Negatif basınç (-100 daPa altı). Östaki tüpü disfonksiyonu veya başlangıç enfeksiyonu anlamına gelir.
- Tip As: Yüksek basınç gerektiren sert hareket. Kulak kireçlenmesi (otoskleroz) şüphesi uyandırır.
Testin Avantajları ve Sınırlamaları
- Avantajları:
- Radyasyon içermez, güvenlidir.
- Bebeklerde bile uygulanabilir.
- İşitme testi (odyometri) ile kombine edildiğinde tanı değeri artar.
- Sınırlamaları:
- Dış kulak yolu tam tıkalı hastalarda ölçüm yapılamaz.
- Orta kulak patolojilerini gösterir ancak nedenini tam belirleyemez.
- İşitme seviyesini doğrudan ölçmez.
Hastaların Dikkat Etmesi Gerekenler
- Test öncesi kulak kirinin temizlenmesi gerekebilir.
- Soğuk algınlığı veya alerji nedeniyle burun tıkanıklığı varsa bildirilmeli.
- Küçük çocuklarda kıpırdamama için ebeveyn yardımı gerekir.
Klinik Önemi ve Tedaviye Etkisi
Timpanometri, kulak zarı arkasındaki basınç anomalilerini erken evrede saptayarak:
- Gereksiz antibiyotik kullanımını önler,
- Kronikleşmeden müdahale imkanı verir,
- İşitme cihazı uygunluğunun değerlendirilmesinde kritik veri sağlar.
Özellikle konuşma gelişimi devam eden çocuklarda, tekrarlayan işitme kaybı atakları varsa mutlaka uygulanmalıdır. Kulak Burun Boğaz uzmanları, test sonuçlarını semptomlarla birleştirerek tedavi planını şekillendirir.
