Tilt Testi Nedir?

Çeşitli nedenlerden dolayı kısa süreli bilinç ve duruş kaybına bağlı olarak meydana gelen bayılmaların gerçek nedenini ortaya çıkarmaya yarayan yönteme tilt testi yani halk diliyle “eğik masa testi” denir. Tilt testi ile amaçlanan, kişinin hayati fonksiyonlarını etkileyebilecek her türlü bilinç kaybının nedenini ortaya çıkartmaktır.

Baş dönmeleri ve bayılmaların birden fazla nedeni olabilir. Kısa süreli ama sık sık tekrarlayan bayılmalar çok daha büyük hayati hastalıkların belirtisi olabilir. Bu nedenle de acilen doktora gidilmesi gerekmektedir.

Beyne giden oksijen damarlar vasıtasıyla kırmızı kan hücreleri içerisinde taşınmaktadır. Vücut normal fonksiyonlarını gerçekleştirirken beyne giden oksijenin yetersiz kaldığı durumlarda birkaç dakikalık bayılmalar meydana gelebilmektedir.

Birden hızlı şekilde ayağa kalkıldığında, hava sıcaklığı çok yüksek iken güneş altında aşırı efor sarf edildiğinde, kan basıncını kontrol eden sinirlerin duygusal değişimler ile etkilendiğinde ve çeşitli tansiyon ilaçlarını kullanmaya bağlı olarak görülen bayılmalar bilinen yaygın bayılma nedenleridir.

Bayılmaların birçok nedeni olduğu için bu rahatsızlık şikayeti ile doktora gidildiğinde ilk olarak uygulanacak yöntem tilt testi olmayabilir. Kişinin hangi durumlarda bayıldığı sözlü iletişim ile doktor tarafından yorumlanır ve ona göre bir tanı ya da tedavi yöntemi seçilebilir.

Tilt testi ile vazovagal senkop (bayılmalar) ayırt edilebilir. Beyne giden kan akışını sağlayan damarlarda genişlemeler meydana geldiğinde kan basıncı da düşmektedir ve bu sebeple kan yeteri kadar oksijeni hızlıca beyne iletemeyebilir. Bu tür durumlara yani beyne giden kan akışının kesilmesi ile oluşan baygınlıklara vazovagal senkoplar denilmektedir.

Tilt Testi Neden Yapılır?

Tilt testi hastaların bayılma nedenlerini ortaya çıkararak tedavi etmek ve bayılma ile belirti gösteren asıl hayati tehlike arz eden hastalıkları öğrenmek için yapılır.

Diğer senkopları ayırt edicidir. Aniden düşen kan basıncına bağlı olarak yaşanan bilinç kayıplarını tetkik etmek için yaygın olarak kullanılır.

Yapılan tilt testi sayesinde hasta bayılmalarının asıl nedeni öğrenilebildiği için bu nedenlere çeşitli ilaç tedavileri ile müdahale edilerek hastadaki bayılma ataklarının tekrarlanmaması sağlanır. Aynı zamanda hastanın gündelik yaşamında nelere dikkat etmesi gerektiği de testin yorumlanması ile doktor tarafından hastaya anlatılır ve reçete niteliğinde uyulması gerekir.

Tilt Testi Nasıl Yapılır?

Hastanın bayılmalarına yönelik tetkik amaçlı yapılan tilt testinde hasta ilk olarak derecelerle eğilebilen ve doğrulabilen bir masaya (tilt table) masa yatay durumda iken yatırılarak güvenli şekilde, masanın kendi materyalleriyle bağlanır ve yaklaşık 5 dakika kadar yatma pozisyonunda bekletilir.

Genellikle işlem esnasında gelişebilecek istenmeyen durumlara tedbir amaçlı olarak hastaya damar yolu açılır. Eğer hastaya damar yolu açılmışsa hasta 20 dakika kadar masada yatırılır.

Daha sonra hastanın göğsüne kalbin ortaya çıkarmış olduğu elektriksel aktiviteyi değerlendirmek için elektrotlar bağlanarak monitöre aktarılır. Bu sayede hastanın kalp atışları takip edilebilir ve işlem sırasındaki kalp atışlarının değişikliği izlenerek yorumlanabilir.

Tansiyon kaynaklı bayılma durumlarını incelemek adına da hastanın koluna manşon takılarak tansiyonu işlem esnasında anlık olarak gözlemlenir.

Tilt testi 40-50 dakika sürer. Bu süre ilk 20-25 dakika ve 2. 15-20 dakika olmak üzere 2 evrede tamamlanır. İlk olarak “pasif faz” adı verilen süreçte hastanın bağlanmış olduğu masa 60-70 dereceye kadar doğrultulur ve bu pozisyondayken kalp atışları ve tansiyonu takip ederek değerlendirilir. Bu süreç 20-25 dakika sürer ve hastanın bayılma durumu gözlemlenir eğer hasta bayılmaz ise 2.evreye geçilir.

2.Fazda hastanın bayılmasını tetiklemek amacıyla güvenilir ve yan etkisi baş ağrısı, baş dönmesi olan nitrogliserin (300-400 mcg) ilacı dil altına sıkılır. Ayrıca bu ilacın tansiyon düşürücü özelliği de mevcuttur. Dil altına ilaç sıkılan bu fazda da pasif fazdaki işlemler aynı şekilde gerçekleşir fakat daha kısa sürdürülür. Bu süreç içinde de hastada bayılma gözlemlenmez ise işlem sona erdirilir. Ayrıca hasta kendini kötü hisseder ve teste son vermek isterse de işleme son verilir.

Tilt Test Pozitifliği

Yapılan klinik araştırmalar sonucunda senkop nedenlerinin %40’ı vazovagal yani beyne giden kan akışının kesilmesi orjinlidir. Tilt testi pozitifliği birçok nedenle bağlı olarak gerçekleşmektedir.

Tilt testi hastaya özgüldür. Test aşamasında hastanın hangi derecelerde kaç dakika bekletileceği iyi bilinmelidir. Yapılan araştırmalarda belirli bir açıda belirli bir süre bekletilen hastanın test sonucunun negatif çıkması fakat hastalığının devam etmesi durumunda tekrar yapılan testte farklı bir açıda farklı bir süre bekletilmesiyle pozitif çıkmıştır.

İlk fazda senkop göstermeyen hastalar üzerinde yapılan araştırmalara göre yine açı derecesi değiştirildikten sonra pozitiflik oranı yükselmiştir. Bu nedenle şikayetlerin iyi anlaşılması gerekmektedir.

Hastanın ilk olarak senkop gösterdiği durumları kendisinin iyi bilmesi ve doktoruna da bunları iyi aktarması gerekir. Tilt testi yalancı pozitifliği yaygın olarak görülmese de önemli bir durumdur.

Tilt testinde ideal açı derecesi 60-70 olarak görülmektedir ve toplam test süresinin 40-50 dakika arası olması beklenir. 80 derecelik açılarda yapılan araştırmalar neticesinde sağlıklı bireyler üzerinde dahi pozitiflik durumu gözlemlenebilmektedir.

Head Up Tilt Testi

Head up tilt testi etiyolojisi belli olmayan bayılmaların ve nörokardiyojenik bayılmaların yorumlanmasında kullanılır.

Çeşitli nedenlerden dolayı tekrar eden bayılma atakları geçiren hastalara yapılan elektrokardiyografi ve ekokardiyografi incelemeler sonucunda tüm bulgular normal derecede seyrediyorsa head up tilt testi uygulanarak tekrar incelemeler yapılır. Burada hasta tilt masasına bağlıyken başı yukarı gelecek şekilde yaklaşık 60 derecede tutulur ve tekrar değerleri incelenir.

Talar Tilt Testi

Ayak bilekleriyle ilgili en çok şikayet ayak burkulmasına bağlı dış yan bağın kopmasıdır. Ayak bileklerinde rahatsızlık ve ağrı duyan hastaların ayak bileği sorunlarını inceleme yöntemine talar tilt testi denir.

Talar tilt testinde ayak bileklerinde bağ kopmaları var mı diye incelenir. Test el muayenesi ile yapılır. Ayak iç tarafa doğru elle tutularak çevrilerek hafif zorlanılır. Bu sayede ayağın ne kadar döndüğü incelenir ve eğer gereğinden fazla dönüyor ise ayak dış bağında kopma olduğu anlamına gelmektedir.