Tibia (kaval kemiği) şaft kırıkları, alt bacakta diz ile ayak bileği arasındaki kemik gövdesinde oluşan travmatik yaralanmalardır. Tibia vücudun en sık kırılan uzun kemiği olup, şaft bölgesi kırıkları yürüme fonksiyonunu ciddi şekilde etkiler. İşte tibia şaft kırıklarının nedenleri, tedavi seçenekleri ve iyileşme sürecine dair detaylı bilgiler:
Tibia Şaft Kırığı Nedenleri
Bu kırıklar genellikle yüksek enerjili travmalar sonucu oluşur. Trafik kazaları, yüksekten düşmeler ve spor yaralanmaları başlıca sebeplerdir. Düşük enerjili travmalar ise osteoporozu olan yaşlılarda veya kemik patolojisi bulunan hastalarda görülür. Açık kırıklar (kemik uçlarının cildi delmesi) enfeksiyon riski nedeniyle acil müdahale gerektirir.
Belirtiler ve Tanı Yöntemleri
Kırık bölgesinde şiddetli ağrı, belirgin şişlik ve deformite ilk göze çarpan bulgulardır. Hasta ağırlık veremez ve bacakta kısalma gözlenebilir. Tanıda standart röntgen grafileri (ön-arka ve yan pozisyon) temel teşhis aracıdır. Kompleks kırıklarda BT taraması kırık hatlarını detaylandırırken, MRI yumuşak doku hasarını (bağ, menisküs) değerlendirir.
Tedavi Seçenekleri
-
Konservatif Tedavi:
- Basit, minimal deplase kırıklarda uzun bacak alçısı veya fonksiyonel atel kullanılır.
- Kırık uçlarının pozisyonu haftalık radyolojik kontrollerle izlenir.
- İlk 6 hafta kısmi yük verme sonrasında tam yük verilir.
-
Cerrahi Tedavi:
- İntramedüller Çivi Uygulaması: Tibia kanalına yerleştirilen titanyum çivilerle stabil tespit sağlanır. Yük vermeye erken izin verir.
- Plak-Vida Osteosentezi: Kompleks kırıklarda kemik uçlarının anatomik redüksiyonu için tercih edilir.
- Eksternal Fiksatör: Açık kırıklarda veya yumuşak doku hasarı varlığında geçici stabilizasyon sağlar.
Rehabilitasyon Süreci
- 0-6 Hafta: Kırık stabilizasyonu sonrası eklem hareket açıklığı egzersizleri başlatılır.
- 6-12 Hafta: Kısmi yük verme ile yürüme eğitimi, kas güçlendirme çalışmaları.
- 12+ Hafta: Tam yük verme, propriosepsiyon egzersizleri ve sportif aktivitelere dönüş.
Olası Komplikasyonlar
- Enfeksiyon: Açık kırıklarda %15-20 oranında görülür.
- Gecikmiş Kaynama: Sigara kullanımı veya diyabet varlığında sıklaşır.
- Kompartman Sendromu: Acil cerrahi gerektiren hayati risk taşıyan durum.
- Malunion: Yanlış kaynama sonucu bacakta kısalık veya açılanma.
İyileşmeyi Etkileyen Faktörler
- Beslenme: Protein, C vitamini ve kalsiyumdan zengin diyet kaynamayı hızlandırır.
- Sigara: Nikotin kemik iyileşmesini %30-40 yavaşlatır.
- Kronik Hastalıklar: Diyabet veya periferik damar hastalığı iyileşmeyi geciktirir.
Fizik Tedavinin Rolü
Fizyoterapist eşliğinde yapılan elektroterapi, ultrason ve lazer tedavileri ödem kontrolüne yardımcı olur. Hidroterapi ve dirençli egzersizler kas atrofisini önler. Tam fonksiyonel iyileşme genellikle 6-12 ay arasında sağlanır.
