Sudeck atrofisi (Kompleks Bölgesel Ağrı Sendromu – KBAS), genellikle kol veya bacaklarda travma sonrası gelişen kronik ağrı ve fonksiyon kaybıyla karakterize nörolojik bir hastalıktır. Özellikle küçük yaralanmalardan sonra bile ortaya çıkabilen bu durum, sinir sistemi ve dolaşımın anormal tepkisi sonucu oluşur.
Sebepleri ve Risk Faktörleri
Hastalığın temel nedeni, periferik sinirlerdeki hasara bağlı anormal inflamatuar yanıttır. Ameliyatlar, kırıklar, yumuşak doku yaralanmaları veya immobilizasyon (hareketsizlik) en yaygın tetikleyicilerdir. Diyabet, otoimmün hastalıklar veya hormonal dengesizlikler riski artırır. Kadınlarda ve 40-60 yaş grubunda daha sık görülür.
Belirtiler
Hastalık üç evrede ilerler ve belirtiler bölgesel olarak değişir:
- Akut Evre (1-3 ay): Şiddetli yanıcı ağrı, şişlik, ciltte kızarıklık ve lokal ısı artışı.
- Distrofik Evre (3-6 ay): Ciltte morarma, tırnaklarda kırılganlık, kas güçsüzlüğü ve eklem sertliği.
- Atrofik Evre (6+ ay): Cilt incelmesi, kas erimesi, tendonlarda kısalma ve kalıcı fonksiyon kaybı.
Teşhis Yöntemleri
Tanı klinik bulgular ve görüntüleme ile konur:
- Fizik Muayene: "Allodini" (hafif dokunmaya aşırı ağrı tepkisi) ve terleme değişiklikleri.
- Kemik Sintigrafisi: Erken evrede bölgesel kan akımı artışını gösterir.
- MRG: Kemik iliği ödemi ve yumuşak doku değişikliklerini tespit eder.
- Sempatik Sinir Blokajı: Tedaviye yanıt tanıyı destekler.
Tedavi Yaklaşımları
Erken müdahale kritik önem taşır:
- Fizik Tedavi: Graded motor imagery (aşamalı hareket eğitimi) ve desensitizasyon teknikleri.
- İlaç Tedavisi:
- NSAİİ’ler (Diklofenak)
- Antikonvülzanlar (Gabapentin)
- Bifosfonatlar (Alendronat)
- Girişimsel Yöntemler:
- Sempatik sinir blokları
- Spinal kord stimülasyonu
- Psikoterapi: Ağrı-kaygı döngüsünü kırmak için CBT.
Rehabilitasyon Süreci
Haftalık 3-5 seans fizyoterapi ile:
- Pasif eklem hareket açıklığı egzersizleri
- Duyusal yeniden eğitim (farklı dokularla temas)
- Hidroterapi ve TENS uygulamaları
Tedavi süresi 6-18 ay arasında değişir.
Komplikasyonlar ve Korunma
Tedavi edilmezse kalıcı deformiteler, osteoporoz ve eklem ankilozu gelişebilir. Korunmak için:
- Kırık sonrası erken mobilizasyon
- Ağrılı bölgelere soğuk uygulamadan kaçınma
- Stres yönetimi teknikleri
Hangi Doktora Başvurulmalı?
Fizik tedavi ve rehabilitasyon uzmanları, nörologlar veya ağrı poliklinikleri tanı ve tedaviyi yönetir. Belirtilerin başlamasından sonraki ilk 3 ay içinde başvuru prognozu önemli ölçüde iyileştirir.
