Sarkoidoz, vücudun çeşitli organlarında granülom adı verilen iltihaplı doku kümelerinin oluşmasıyla karakterize bir hastalıktır. Nedeni tam olarak bilinmemekle birlikte, bağışıklık sisteminin anormal tepkisinden kaynaklandığı düşünülmektedir. Genellikle akciğerleri ve lenf bezlerini etkileyen bu durum, bazen gözler, deri ve kalbi de tutabilir.
Sarkoidozun Belirtileri
Hastalık bazen sessiz seyrederken, bazı hastalarda ciddi semptomlar gelişebilir:
- Akciğer Tutulumu: Kuru öksürük, nefes darlığı, göğüs ağrısı
- Deri Belirtileri: Eritema nodozum (kırmızı-ağrılı cilt nodülleri), yüzde morumsu döküntüler
- Göz Tutulumu: Bulanık görme, ışığa hassasiyet, kızarıklık
- Sistemik Semptomlar: Ateş, gece terlemeleri, halsizlik, eklem ağrıları
- Löfgren Sendromu: Ayak bileği şişliği, eritema nodozum ve lenf bezi büyümesi üçlüsü
Teşhis Yöntemleri
Tanı koymak için birden fazla test kombinasyonu kullanılır:
- Akciğer Grafisi: Evreleme için kritiktir (Evre I: Lenf bezi büyümesi, Evre II: Lenf bezi + akciğer tutulumu).
- Biyopsi: Lenf bezi veya akciğer dokusunda granülom varlığının histopatolojik doğrulaması.
- ACE (Anjiyotensin Dönüştürücü Enzim) Testi: Yüksek seviyeler tanıyı destekler.
- PET-BT: Aktif tutulum alanlarının belirlenmesinde kullanılır.
Tedavi Yaklaşımları
Asemptomatik hastalarda tedavi gerekmez. İlerlemiş vakalarda:
- Kortikosteroidler: Prednizon (başlangıç dozu 20-40 mg/gün), 6-24 ay süreyle kullanılır.
- İmmünsupresifler: Metotreksat, azatioprin (steroid dirençli vakalarda).
- Biyolojik Ajanlar: Anti-TNF ilaçlar (Infliximab) şiddetli deri/akciğer tutulumunda.
- Göz Tutulumu: Topikal steroid damlalar ve sikloplejik ilaçlar.
Yaşam Tarzı Önerileri
- Akciğer Sağlığı: Sigaradan kesinlikle kaçının, düzenli solunum egzersizleri yapın.
- Kalsiyum Dengesi: Hiperkalsiüri riskine karşı D vitamini takviyesinden kaçının.
- Göz Takibi: Yıllık oftalmolojik muayene şarttır.
- Egzersiz: Pulmoner rehabilitasyon programları nefes kapasitesini artırır.
Prognoz ve İzlem
Hastaların %60-70’inde 2-5 yıl içinde spontan iyileşme görülür. Kronikleşen vakalarda:
- Akciğer Fibrozu: Zamanla solunum yetmezliğine ilerleyebilir.
- Kardiyak Tutulum: Ani ölüm riski nedeniyle Holter monitorizasyonu önerilir.
- Nörosarkoidoz: MRG ile düzenli nörolojik takip gerektirir.
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- Nefes almada ani kötüleşme
- Görme kaybı veya şiddetli baş ağrısı
- Kalp çarpıntısı veya bayılma
- İdrarda köpüklenme (böbrek tutulumu işareti)
