RSV (Respiratuar Sinsityal Virüs), özellikle bebeklerde ve yaşlılarda ciddi solunum yolu enfeksiyonlarına yol açan yaygın bir virüstür. Kış ve ilkbahar aylarında salgınlara neden olan bu virüs, bronşiolit ve pnömoninin önde gelen etkenlerindendir.
RSV Nedir?
RSV, solunum yollarını hedef alan tek zincirli RNA virüsüdür. İki ana alt tipi (A ve B) mevcuttur. Yenidoğanların %65’i ilk yılda, 2 yaşına kadar neredeyse tüm çocuklar bu virüsle en az bir kez karşılaşır. Prematüre bebekler, kronik akciğer hastalığı olanlar ve 65 yaş üstü bireylerde hastaneye yatış gerektiren ciddi tablolar gelişebilir.
Bulaşma Yolları
- Direkt Temas: Enfekte sekresyonlara temas eden ellerle göz/buruna dokunma
- Hava Yolu: Öksürük veya hapşırıkla yayılan damlacıklar
- Yüzeyler: Virüs oyuncak, kapı kolu gibi yüzeylerde 6 saat canlı kalabilir
Belirtiler Yaş Gruplarına Göre Değişir
- Bebeklerde (0-1 yaş): Hırıltılı solunum (wheezing), burun kanatlarının solunuma eşlik etmesi, beslenme güçlüğü, apne
- Çocuklarda: Burun akıntısı, öksürük, ateş, boğaz ağrısı
- Yetişkinler/65+: Nefes darlığı, kronik öksürükte artış, göğüste hırıltı
- Riskli Gruplarda: Oksijen satürasyonunda düşme (<%92), siyanoz
Tanı Yöntemleri
- Hızlı Antijen Testi: Nazofaringeal sürüntüden 15 dakikada sonuç verir.
- PCR Testi: Alt tipleri ayırt eder, duyarlılığı %95’tir.
- Akciğer Grafisi: Bronşiolit veya pnömoni bulgularını gösterir.
- Pulse Oksimetre: Oksijen desteği ihtiyacını belirler.
Tedavi Protokolleri
- Destek Tedavisi: Oksijen desteği, hidrasyon, nebulize bronkodilatörler
- Monoklonal Antikor (Nirsevimab): Yüksek riskli bebeklerde mevsimsel profilaksi
- Antiviral (Ribavirin): Sadece immün yetmezlikli hastalarda kullanılır
- Hastane Yatış Kriterleri: Takipne (dakikada >60 solunum), beslenememe, apne
Korunma Stratejileri
- Aşılar: Gebelerde RSVpreF aşısı (32-36 hafta), 60+ yaş için adjuvanlı aşılar
- Pasif Bağışıklık: Prematüre bebeklerde Palivizumab (aylık enjeksiyon)
- Hijyen: El yıkama, yüzey dezenfeksiyonu, hasta kişilerle temastan kaçınma
Gebelikte RSV Riskleri
Enfekte gebelerde prematüre doğum riski 2 kat artar. Fetüse direkt geçiş olmaz ancak anne hipoksisi fetal distrese yol açabilir. Gebeliğin son trimesterinde aşılanma, bebeği doğum sonrası 6 ay korur.
Komplikasyonlar
- Bronşiolit sonrası reaktif hava yolu hastalığı (%30)
- Tekrarlayan hırıltı atakları
- Orta kulak iltihabı, pnömoni
- KOAH alevlenmeleri
Ne Zaman Acil Başvurulmalı?
- İnlemeli solunum veya kaburga aralarında çekilme
- Dudaklarda morarma, bilinç bulanıklığı
- 12 saatten uzun süren idrar çıkaramama
- 3 aydan küçük bebeklerde 38°C üzeri ateş
RSV enfeksiyonlarında erken müdahale hayat kurtarıcıdır. Risk grubundaki bireylerin mevsimsel aşıları ihmal etmemesi ve salgın dönemlerinde kalabalıktan kaçınması kritik öneme sahiptir.
