Radikal prostatektomi, prostat kanserinin cerrahi tedavisinde kullanılan etkili bir yöntemdir. Bu operasyonda prostat bezi, seminal veziküller ve çevre lenf düğümleri çıkarılarak kanserli dokunun yayılması önlenir. Genellikle organ sınırlı prostat kanseri tanısı alan ve beklenen yaşam süresi 10 yıldan fazla olan hastalarda tercih edilir.
Ameliyat Türleri ve Teknikler
- Açık Yöntem: Alt karın bölgesinde 8-10 cm’lik kesiyle yapılır. Geleneksel yaklaşım olmasına rağmen daha uzun iyileşme süresi gerektirir.
- Laparoskopik: Karında açılan 5-6 küçük delikten özel aletlerle gerçekleştirilir. Kan kaybı açık yönteme göre daha azdır.
- Robotik Cerrahi (Da Vinci): Cerrahın 3D görüntüleme ve titreme filtresiyle hassas müdahalesine olanak tanır. Sinir koruma oranı diğer yöntemlere göre daha yüksektir.
Hazırlık Süreci
Ameliyat öncesi detaylı değerlendirme kritik önem taşır. PSA testi, biyopsi ve manyetik rezonans görüntüleme (mpMRI) ile tümör evrelemesi yapılır. Kardiyak risk analizi için EKG ve efor testi istenir. Hastaların kan sulandırıcı ilaçları 1 hafta önce kesmesi ve 8 saatlik açlık süresine uyması gerekir.
Ameliyat Sonrası İyileşme
- Hastanede Kalış: Ortalama 2-3 gün
- Kateter Süresi: 7-14 gün
- İşe Dönüş: Ofis ortamı için 2 hafta, fiziksel işler için 6 hafta
- Tam İyileşme: 3-6 ay arasında değişir
Komplikasyonlar ve Yönetimi
- İdrar Kaçırma: Ameliyat sonrası ilk aylarda %30-50 görülür. Pelvik taban egzersizleriyle %95 hastada 1 yıl içinde kontrol sağlanır.
- Erektil Disfonksiyon: Sinir koruyucu tekniklerle risk %30-50’ye düşer. PDE5 inhibitörleri ve vakum cihazları tedavide kullanılır.
- Lenfödem: Lenf düğümü çıkarılan hastalarda bacak şişliği oluşabilir. Kompresyon çorapları ve fizyoterapiyle yönetilir.
Yaşam Kalitesi ve Takip
Ameliyat sonrası 3 aylık aralarla PSA takibi yapılır. PSA’nın 0.2 ng/mL altında kalması kanserin kontrol altında olduğunu gösterir. Cinsel fonksiyonların düzelmesi için erken dönemde penil rehabilitasyon programları uygulanır. Beslenmede domates, brokoli ve yeşil çay gibi antioksidanlar önerilir.
Alternatif Tedavilerle Karşılaştırma
Radyoterapi ve brakiterapi gibi yöntemlerle karşılaştırıldığında, radikal prostatektominin 10 yıllık sağkalım oranları benzerdir. Ancak cerrahi, patolojik evreleme imkanı sunması ve ikincil tedavi seçeneklerini koruması açısından avantajlıdır.
Teknolojik Gelişmeler
Günümüzde ameliyat sonrası komplikasyonları azaltan yenilikler:
- Sinir koruyucu tekniklerde intraoperatif nöromonitorizasyon
- Artırılmış gerçeklik (AR) ile cerrahi planlama
- Yapay zeka destekli tümör haritalama
Hastaların %90’ı ameliyattan 1 yıl sonra idrar kontrolünü tamamen kazanır. Robotik cerrahi ile pozitif cerrahi sınır oranı %15’in altına düşmüştür. Unutulmamalıdır ki, başarılı sonuç için deneyimli üroonkolog ve multidisipliner ekip çalışması esastır.
