Pulmoner emboli, akciğer atardamarlarının ani tıkanmasıyla ortaya çıkan ve acil müdahale gerektiren ciddi bir sağlık sorunudur. Genellikle bacaklardaki derin venlerde oluşan kan pıhtılarının koparak akciğere ulaşması sonucu gelişir. Tedavi edilmediğinde hayati risk taşıyan bu durumun belirtileri, nedenleri ve önlemleri hakkında detaylı bilgiler:

Pulmoner Emboli Nedir?
Akciğer damarlarının bir veya daha fazla dalının pıhtı ile tıkanması durumudur. Pıhtı çoğunlukla bacaklardaki derin ven trombozu (DVT) kaynaklıdır. Nadiren yağ, hava kabarcığı veya amniyotik sıvı da emboliye neden olabilir.

Kimler Risk Altında?

• Uzun süre hareketsiz kalanlar (uzun yolculuk, yatak istirahati).
• Kalp yetmezliği veya kanser hastaları.
• Genetik pıhtılaşma bozukluğu olanlar.
• Hamileler ve doğum kontrol hapı kullananlar.
• Obezite veya sigara kullanımı.

Belirtileri Nasıl Anlaşılır?
Hastalık ani başlangıçlı şikayetlerle kendini gösterir:

• Nefes darlığı (özellikle istirahatte bile devam eden).
• Göğüs ağrısı (derin nefes alınca şiddetlenen).
• Öksürükle birlikte kanlı balgam.
• Bacaklarda şişlik, ağrı veya kızarıklık (DVT belirtisi).
• Bayılma veya taşikardi.

Teşhis Yöntemleri
Şüphe durumunda acilen yapılması gereken testler:

• D-dimer Testi: Pıhtı varlığını taramak için kullanılır.
• Bilgisayarlı Tomografi (BT Anjiyo): Akciğer damarlarını detaylı görüntüler.
• Ekokardiyografi: Kalbin sağ tarafındaki basınç artışını değerlendirir.
• Venöz Doppler Ultrason: Bacaklarda pıhtı araştırmak için uygulanır.

Pulmoner Emboli Ölümcül mü?
Erken teşhis ve tedavi ile ölüm riski %3-8 arasındadır. Ancak masif pulmoner emboli (büyük pıhtı) vakalarında bu oran %30’a kadar çıkabilir. Risk faktörlerine sahip kişilerde komplikasyon olasılığı artar.

Tedavi Süreci

• Antikoagülan İlaçlar: Heparin veya warfarin gibi kan sulandırıcılar pıhtı büyümesini engeller.
• Trombolitik Tedavi: Şiddetli vakalarda pıhtıyı eritmek için kullanılır.
• Cerrahi Müdahale: Büyük pıhtıların mekanik olarak çıkarılması (embolektomi).
• Vena Kava Filtresi: Tekrarlayan embolilerde damara yerleştirilen koruyucu filtre.

Korunma Yöntemleri

• Uzun süre hareketsiz kalmamak (otururken bacak egzersizleri yapmak).
• Kompresyon çorapları kullanmak.
• Risk grubundaysanız düşük doz aspirin veya heparin profilaksisi.
• Sigarayı bırakmak ve kilo kontrolü sağlamak.

Sık Sorulan Sorular

• Pulmoner emboli tekrarlar mı? Evet, özellikle risk faktörleri devam ediyorsa.
• Tedavi ne kadar sürer? Minimum 3-6 ay antikoagülan kullanımı gerekir.
• Egzersiz yapmak güvenli mi? Doktor onayıyla hafif egzersizler önerilir.