Polidipsi, aşırı susama hissi ve kontrolsüz su tüketimiyle karakterize bir durumdur. Sağlıklı bir yetişkinin günlük su ihtiyacı ortalama 2-2,5 litre iken, bu miktarın çok üzerinde su içmek vücutta ciddi dengesizliklere yol açabilir. Peki, fazla su tüketimi hangi durumlarda zararlı hale gelir?
Normal Su İhtiyacı ve Aşırı Tüketimin Sınırı
Vücut ağırlığı, fiziksel aktivite düzeyi ve iklim koşulları günlük su ihtiyacını belirler. Örneğin, yoğun egzersiz yapan biri terle kaybettiği sıvıyı yerine koymak için daha fazla su içebilir. Ancak susama hissi olmadan sürekli su tüketmek, kandaki sodyum seviyesini tehlikeli şekilde düşürebilir.
Aşırı Su Tüketiminin Yol Açtığı Sorunlar
- Hiponatremi: Kandaki sodyum seviyesinin 135 mEq/L’nin altına düşmesi durumudur. Baş ağrısı, bulantı, kas krampları ve bilinç bulanıklığı gibi belirtilerle kendini gösterir.
- Böbrek Fonksiyonlarında Zorlanma: Fazla su, böbreklerin filtrasyon kapasitesini aşarak elektrolit dengesizliğine neden olabilir. Kronik böbrek hastalarında bu durum daha kritiktir.
- Beyin Ödemi: Şiddetli hiponatremi, beyin hücrelerinin şişmesine ve hayati riske yol açabilir.
Aşırı Su İçmeye Neden Olan Faktörler
- Psikojenik Polidipsi: Psikolojik nedenlerle gelişen kompulsif su içme davranışı.
- Diyabetes İnsipidus: Vücudun su tutma yeteneğini kaybettiği nadir bir hormonal bozukluk.
- İlaç Yan Etkileri: Bazı antidepresanlar veya antipsikotikler ağız kuruluğuna bağlı susuzluk hissini artırabilir.
Teşhis ve Tedavi Süreci
Kan elektrolit seviyeleri ve idrar dansitesi testleri hiponatremiyi doğrulamak için kullanılır. Altta yatan neden diyabet veya psikojenik polidipsi ise, endokrinoloji veya psikiyatri konsültasyonu gerekebilir. Akut hiponatremi vakalarında intravenöz hipertonik salin solüsyonları uygulanır.
Ne Kadar Su İçmek Güvenli?
Sağlıklı bireyler susama hissini rehber almalıdır. İdrar renginin açık sarı olması yeterli hidrasyonun göstergesidir. Sporcular veya aşırı terleyen kişiler elektrolit içeren sıvılar tüketerek dengeyi koruyabilir.
Kimler Risk Altında?
- Maraton koşucuları ve dayanıklılık sporcuları.
- Şizofreni veya obsesif-kompulsif bozukluğu olan bireyler.
- Kronik böbrek yetmezliği veya kalp hastalığı olanlar.
Aşırı su tüketimi, nadir görülen ancak ciddi sonuçları olan bir durumdur. Dengeli su alımı ve olası belirtilerin erken fark edilmesi, komplikasyonları önlemede kritik rol oynar.
