Pilonidal kist, kuyruk sokumu bölgesinde (sakrum üzerinde) oluşan, genellikle kıl ve cilt artıklarını içeren inflamatuar bir kisttir. Özellikle 15-30 yaş arası genç erkeklerde görülür ve uzun süreli oturma gerektiren mesleklerde risk artar. Bu rahatsızlık, başlangıçta küçük bir şişlik olarak ortaya çıkabilir ancak enfekte olduğunda şiddetli ağrı ve yaşam kalitesinde düşüşe yol açar.
Pilonidal Kistin Nedenleri ve Risk Faktörleri
Pilonidal kist oluşumunda ana etken, kılların cilt altına batması ve yabancı cisim reaksiyonu oluşturmasıdır. Sürtünme, uzun süreli oturma ve terleme bu süreci tetikler. Risk faktörleri arasında obezite, aşırı vücut kıllanması, dar kıyafetler giyme ve aile öyküsü yer alır. Özellikle şoförler, ofis çalışanları gibi uzun süre oturan meslek gruplarında daha sık görülür.
Pilonidal Kist Belirtileri
- Kuyruk sokumunda ağrılı şişlik ve kızarıklık
- Oturma veya yürümede zorluk
- İrin veya kanlı akıntı (enfeksiyon geliştiğinde)
- Ateş ve halsizlik (apse oluşumunda)
- Kötü koku (kist içeriğinin drenajı sırasında)
Teşhis Yöntemleri
Tanı genellikle fizik muayene ile konulur. Hekim kistin boyutunu, enfeksiyon varlığını ve akıntıyı değerlendirir. Şiddetli vakalarda ultrason veya MRG ile apse derinliği ve komşu doku ilişkisi incelenir. Tekrarlayan kistlerde fistül varlığını araştırmak için sinüs traktı boya enjeksiyonu uygulanabilir.
Tedavi Seçenekleri
- Medikal Tedavi: Enfeksiyon varlığında antibiyotik (örn. sefalosporinler) ve ağrı kesiciler.
- Drenaj: Apse gelişiminde cerrahi olarak boşaltma.
- Cerrahi Yöntemler:
- Eksizyon: Kistin tamamen çıkarılması (açık bırakma veya primer kapatma ile).
- Sinüs Eksizyonu: Fistül traktının özel problarla temizlenmesi.
- Flep Ameliyatları: Limberg flep gibi tekniklerle nüks oranını %5’e düşürme.
Ameliyat Sonrası İyileşme
Kistin boyutuna göre iyileşme 2-8 hafta sürer. Açık yara tedavisinde günlük pansuman ve oturma banyoları önerilir. Dikişli ameliyatlarda 10 gün sonra dikişler alınır. İlk 6 hafta uzun süreli oturmaktan kaçınılmalı, bisiklet ve ağır egzersiz yasaklanmalıdır.
Nüksü Önleme Stratejileri
- Bölgesel hijyene dikkat etmek (düzenli duş).
- Kuyruk sokumu bölgesini traş veya lazer epilasyonla kılsız tutmak.
- Dar kıyafetler yerine nefes alan giysiler tercih etmek.
- Uzun süreli oturma gerektiren durumlarda 30 dakikada bir mola vermek.
- Kilo kontrolüyle bölgedeki sürtünmeyi azaltmak.
Hangi Durumlarda Acil Müdahale Gerekir?
Şiddetli ağrı, ateş >38°C, yaygın kızarıklık veya yürüyememe durumunda acil cerrahi drenaj şarttır. Diyabet hastalarında enfeksiyon hızla yayılabileceğinden zaman kaybedilmemelidir.
Yaşam Tarzı Önerileri
Oturma yastığı kullanmak basıncı dağıtır. Yüzme ve yürüyüş gibi düşük etkili egzersizler iyileşmeyi hızlandırır. Bölgeye uygulanan ılık kompresler ağrıyı hafifletir ancak enfeksiyon varlığında sıcak uygulamadan kaçınılmalıdır.
