Monosit yüksekliği (monositoz), kan testlerinde monosit sayısının normal aralığın üzerinde çıkması durumudur. Monositler, bağışıklık sisteminin enfeksiyonlarla savaşmak ve dokuların onarımını desteklemekle görevli beyaz kan hücreleridir. Yetişkinlerde normal monosit değeri genellikle %2-10 aralığındadır. Bu değerin üzerindeki seviyeler, altta yatan çeşitli sağlık sorunlarının işareti olabilir.

Monosit Yüksekliğinin Başlıca Nedenleri

1. Enfeksiyon Hastalıkları:

   • Bakteriyel Enfeksiyonlar: Tüberküloz, sifiliz ve endokardit gibi kronik enfeksiyonlar monosit sayısını artırabilir.
   • Viral Enfeksiyonlar: Epstein-Barr virüsü (EBV), sitomegalovirüs (CMV) ve HIV gibi virüsler monositozla ilişkilidir.
   • Paraziter Enfeksiyonlar: Sıtma ve leishmaniasis gibi hastalıklar bağışıklık sistemini uyararak monosit üretimini tetikler.

2. İnflamatuar ve Otoimmün Hastalıklar:
   Romatoid artrit, lupus ve inflamatuar bağırsak hastalığı (Crohn, ülseratif kolit) gibi kronik iltihabi durumlarda monositler aktif şekilde üretilir.

3. Kanser Türleri:

   • Lösemi: Kronik miyelomonositik lösemi (CMML) ve akut miyeloid lösemi (AML) gibi kan kanserleri doğrudan monosit artışına yol açar.
   • Lenfoma: Hodgkin ve non-Hodgkin lenfoma türleri bağışıklık hücrelerinin anormal çoğalmasına neden olabilir.

4. Kemik İliği Bozuklukları:
   Miyelodisplastik sendrom (MDS) gibi kemik iliği hastalıklarında kan hücrelerinin üretimi bozulur ve monosit sayısı yükselebilir.

5. Diğer Nedenler:

   • Sigara kullanımı,
   • Obezite ve metabolik sendrom,
   • Dalağın alınması (splenektomi) sonrası geçici monositoz görülebilir.

Teşhis Yöntemleri
Monosit yüksekliği genellikle rutin kan testleri (tam kan sayımı) sırasında tespit edilir. Anormal sonuçlarda ek testler istenir:

• Periferik Yayma: Kan hücrelerinin mikroskop altında incelenmesi,
• CRP ve Sedimantasyon: İnflamasyon düzeyinin ölçülmesi,
• İleri Görüntüleme: Bilgisayarlı tomografi (BT) veya MR ile enfeksiyon/iltihap odaklarının araştırılması,
• Kemik İliği Biyopsisi: Kanser veya kemik iliği hastalığı şüphesinde yapılır.

Tedavi Stratejileri
Tedavi, monosit yüksekliğine yol açan nedene göre planlanır:

• Enfeksiyonlarda: Antibiyotikler, antiviral veya antiparaziter ilaçlar kullanılır.
• Otoimmün Hastalıklarda: Kortikosteroidler veya immünsupresif tedaviler uygulanır.
• Kanser Tedavisinde: Kemoterapi, radyoterapi veya hedefe yönelik akıllı ilaçlar tercih edilir.

Önleyici Adımlar

• Enfeksiyonlardan korunmak için hijyen kurallarına dikkat etmek,
• Sigarayı bırakmak ve sağlıklı beslenmek,
• Kronik hastalıkları düzenli takip ettirmek monosit dengesini korumaya yardımcı olur.

Monosit yüksekliği tek başına bir hastalık değil, altta yatan bir sorunun belirtisidir. Bu nedenle uzun süreli yükseklik durumunda hematoloji veya enfeksiyon hastalıkları uzmanına başvurmak kritik önem taşır.