Miyop (uzağı görememe), göz küresinin normalden uzun olması veya kornea ile lensin ışığı fazla kırması sonucu gelişen bir görme kusurudur. Özellikle çocukluk ve ergenlik döneminde ilerleme eğilimi gösteren bu durum, yetişkinlikte de stabil kalmayabilir. Peki miyop neden ilerler ve bu süreci yavaşlatmak mümkün müdür?
Genetik Yatkınlık
Ailesinde miyop olan bireylerde risk belirgin şekilde artar. Ebeveynlerden birinde miyop varsa çocukta %25, her ikisinde varsa %50 oranında görülme ihtimali mevcuttur. Genetik faktörler, gözün ön-arka uzunluğunu ve kornea eğimini doğrudan etkileyerek miyopun derecesini belirler.
Yakın Mesafe Aktivite Artışı
Bilgisayar, tablet ve akıllı telefon kullanımının artması, çocuklarda miyop gelişimini tetikleyen önemli çevresel faktörlerden biridir. Uzun süreli yakın odaklanma, göz kaslarında yorgunluğa ve göz küresinin uzamasına neden olabilir. Okuma sırasında kitap ile göz arasında 30-40 cm mesafe bırakılması önerilir.
Yetersiz Aydınlatma ve Doğal Işık Eksikliği
Loş ortamlarda çalışmak, gözün ışık seviyesine uyum sağlamak için daha fazla efor harcamasına yol açar. Bu durum göz yorgunluğunu artırır ve miyop ilerlemesini hızlandırabilir. Ayrıca, günde en az 2 saat açık hava aktivitesi, doğal ışığın retinada dopamin salınımını uyarması sayesinde miyopiyi yavaşlatabilir.
Büyüme Çağındaki Göz Değişimleri
Çocukluk ve ergenlik döneminde göz küresinin büyümesi, miyopun ilerlemesine doğrudan katkıda bulunur. Bu süreçte düzenli göz muayenesi (yılda 1 kez) ve özel lenslerle (örn: ortokeratoloji lensleri) müdahale, ilerlemeyi %40-60 oranında azaltabilir.
Yanlış Gözlük/Lens Kullanımı
Eksik veya fazla numaralı gözlük kullanmak, gözün sürekli odaklanma çabasına girerek miyopun artmasına neden olabilir. Özellikle çocuklarda 6 ayda bir muayene ile numara kontrolü şarttır.
Miyop İlerlemesini Yavaşlatma Stratejileri
- Özel Kontakt Lensler: Gece lensleri (ortokeratoloji) veya miyopi kontrol lensleri kornea şeklini düzenleyerek ilerlemeyi yavaşlatır.
- Atropin Damlaları: Düşük doz atropin (%0.01) kullanımı, çocuklarda miyop ilerlemesini %50-60 oranında azaltır.
- Ekran Kullanımını Sınırlama: 20-20-20 kuralı (20 dakikada bir 20 saniye 20 feet uzağa bakma) göz kaslarını rahatlatır.
- Açık Hava Zamanı: Güneş ışığı altında geçirilen zaman, gözün sağlıklı gelişimini destekler.
Yetişkinlerde Miyop İlerlemesi
Yetişkinlikte genellikle stabil olan miyop, dijital ekran kullanımının yoğun olduğu kişilerde veya diyabet gibi sistemik hastalıklarda ilerleyebilir. Bu durumda altta yatan nedenin araştırılması ve lazer tedavisi (LASİK) seçenekleri değerlendirilmelidir.
