Lökosit yüksekliği (lökositoz), kandaki beyaz kan hücrelerinin normal sınırların üzerine çıkmasıdır. Bu durum genellikle vücudun enfeksiyon, inflamasyon veya stres gibi bir tehdide karşı verdiği yanıtın göstergesidir. Yetişkinlerde normal lökosit sayısı 4.000-11.000 hücre/µL arasındadır. Bu değerlerin üzerindeki seviyeler, altta yatan farklı sağlık sorunlarının habercisi olabilir.
Lökosit Yüksekliğinin Yaygın Nedenleri
- Enfeksiyonlar: Bakteriyel (zatürre, idrar yolu enfeksiyonu), viral (grip, COVID-19) veya parazitik enfeksiyonlar.
- İnflamatuar Hastalıklar: Romatoid artrit, bağırsak hastalıkları (Crohn, ülseratif kolit) veya vaskülit.
- Doku Hasarı: Yanıklar, cerrahi operasyonlar veya kalp krizi sonrası.
- Stres Faktörleri: Fiziksel travma, yoğun egzersiz veya duygusal stres.
- İlaç Yan Etkileri: Kortikosteroidler, epilepsi ilaçları veya bazı antibiyotikler.
- Kemik İliği Hastalıkları: Lösemi, miyeloproliferatif bozukluklar veya polisitemi vera.
Belirtiler ve Tanı Süreci
Lökositoz genellikle kendine özgü belirtilere yol açmaz; şikayetler altta yatan nedene bağlıdır. Ateş, halsizlik, gece terlemeleri veya nedensiz kilo kaybı gibi sistemik semptomlar görülebilir. Tanıda tam kan sayımı (hemogram) temel araçtır. Anormal sonuçlarda ek testler istenir:
- Periferik Yayma: Hücrelerin mikroskopta incelenmesi.
- CRP ve Sedimantasyon: İnflamasyon belirteçleri.
- Kemik İliği Biyopsisi: Lösemi şüphesinde uygulanır.
Tedavi Yaklaşımları
Tedavi, lökosit yüksekliğinin nedenine odaklanır:
- Enfeksiyonlarda: Antibiyotik veya antiviral ilaçlar.
- Otoimmün Hastalıklarda: İmmünosupresif tedaviler (metotreksat).
- Kanser Kaynaklıysa: Kemoterapi, hedefe yönelik tedaviler veya kök hücre nakli.
- Stres Kaynaklıysa: Altta yatan stresörün ortadan kaldırılması.
Acil Müdahale Gerektiren Durumlar
- Lökosit sayısının 50.000/µL üzerinde olması (hiperlökositoz).
- Nefes darlığı, göğüs ağrısı veya bilinç bulanıklığı gibi semptomlar.
- Lösemik hücrelerin küçük damarları tıkaması (lökozu).
Önleyici Tedbirler
- Düzenli kan kontrolleriyle takip.
- Enfeksiyonlardan korunmak için el hijyeni ve aşılanma.
- Kronik hastalıkların kontrol altında tutulması.
Hangi Doktora Başvurulmalı?
İç hastalıkları (dahiliye) veya hematoloji uzmanları tanı ve tedaviyi yönetir. Şiddetli belirtilerde acil servise başvurmak hayat kurtarıcı olabilir.
Prognoz ve İyileşme
Nedene bağlı olarak değişir. Enfeksiyon veya stresten kaynaklanan lökositoz, nedeni ortadan kalktığında genellikle düzelir. Lösemi gibi kronik hastalıklarda ise uzun süreli tedavi gerekebilir. Erken teşhis, tedavi başarısını artıran en önemli faktördür.
