Kronik yangı (inflamasyon), vücudun zararlı uyaranlara karşı sürekli aktivasyon gösteren bağışıklık yanıtıdır. Akut yangının aksine aylar veya yıllar sürebilen bu durum, dokularda hasara yol açarak diyabet, kalp hastalıkları ve otoimmün bozukluklar gibi ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlar.
Kronik Yangının Temel Nedenleri
- Otoimmün hastalıklar (romatoid artrit, lupus)
- Çözülmemiş enfeksiyonlar (hepatit, HIV)
- Çevresel toksinler (sigara, hava kirliliği)
- Obezite ve metabolik sendrom
- Kronik stres ve uyku bozuklukları
Belirtiler ve Klinik Tablo
Kronik yangı genellikle sessiz ilerler, ancak tipik göstergeleri şunlardır:
- Fiziksel Bulgular: Eklem ağrısı, sürekli yorgunluk, sindirim sorunları
- Laboratuvar İşaretleri: Yüksek CRP (C-reaktif protein), sedimantasyon hızı artışı
- Sistemik Etkiler: İnsülin direnci, damar sertliği, nörolojik hasar
Teşhis Yöntemleri
- Kan Analizleri: IL-6, TNF-alfa gibi sitokinlerin ölçümü
- Görüntüleme: MR ile yangılı dokuların tespiti
- Histopatolojik İnceleme: Biyopsi örneklerinde lenfosit birikimi araştırması
Tedavi Yaklaşımları
- Farmakolojik Tedavi:
- NSAİİ’ler (ibuprofen)
- Kortikosteroidler (prednizon)
- Biyolojik ajanlar (anti-TNF terapileri)
- Beslenme Müdahaleleri:
- Omega-3 yağ asitleri (somon, ceviz)
- Kurkumin (zerdeçal)
- Antioksidanlar (C ve E vitamini)
- Yaşam Tarzı Değişiklikleri:
- Düzenli orta şiddette egzersiz
- Stres azaltıcı teknikler (meditasyon)
- Yeterli uyku düzeni
Komplikasyon Riskleri
Tedavi edilmeyen kronik yangı şu sorunlara yol açabilir:
- Kardiyovasküler: Ateroskleroz, kalp krizi
- Nörolojik: Alzheimer, depresyon
- Metabolik: Tip 2 diyabet, insülin direnci
- Onkolojik: DNA hasarı sonucu kanser gelişimi
Önleme Stratejileri
- Akdeniz diyeti gibi anti-inflamatuar beslenme modelleri
- Düzenli fiziksel aktivite (haftada 150 dakika)
- Kronik stres yönetimi (yoga, nefes egzersizleri)
- Sigara ve aşırı alkol tüketiminden kaçınma
Hangi Durumlarda Uzmana Başvurulmalı?
- Açıklanamayan eklem ağrıları
- Sürekli yorgunluk ve enerji düşüklüğü
- Nedensiz kilo değişimleri
- Geçmeyen sindirim şikayetleri
Romatoloji ve immünoloji uzmanları kronik yangının yönetiminde öncelikli başvuru noktalarıdır. Erken teşhis ve multidisipliner yaklaşım, dokusal hasarı önlemede kritik rol oynar.
