Kortizol testi, vücudun stres yönetimi, metabolizma ve bağışıklık sistemi işlevlerinde kritik rol oynayan kortizol hormonunun seviyesini ölçmek için yapılır. Bu testin doğru zamanlaması, sonuçların güvenilirliği açısından büyük önem taşır. İşte kortizol testiyle ilgili merak edilen detaylar:

Kortizol Testi Neden Yapılır?
Kortizol seviyeleri, Cushing sendromu (yüksek kortizol) veya Addison hastalığı (düşük kortizol) gibi hormonal bozuklukların teşhisinde kullanılır. Ayrıca kronik stres, böbrek üstü bezi yetmezliği veya hipofiz bezi problemlerinin araştırılmasında da bu teste başvurulur.

Kortizol Testi İçin En Uygun Zaman
Kortizol seviyeleri gün içinde doğal olarak değişim gösterir. En yüksek seviyeler sabah 08:00-09:00 saatleri arasında ölçülürken, akşam saatlerinde düşüşe geçer. Bu nedenle:

• Sabah Testi: Tanısal değerlendirme için genellikle sabah 08:00-09:00 arası kan örneği alınır.
• Akşam Testi: Cushing sendromu şüphesinde gece 23:00-24:00 arası ek ölçüm yapılabilir.

Test Öncesi Hazırlık Süreci

• Açlık: Bazı durumlarda 8-12 saat aç kalınması istenebilir.
• İlaçlar: Kortikosteroid içeren ilaçlar test sonuçlarını etkileyebileceğinden doktora bildirilmelidir.
• Stres Yönetimi: Fiziksel veya duygusal stres kortizolü artırabileceğinden test öncesi sakin olunmalıdır.

Test Nasıl Yapılır?

• Kan Örneği: Kolunuzdaki bir damardan alınan kan laboratuvarda analiz edilir.
• Tükürük Testi: Özellikle akşam seviyelerini ölçmek için evde tükürük örneği toplanabilir.
• 24 Saatlik İdrar Testi: Gün boyunca idrar biriktirilerek kortizol seviyeleri izlenir.

Sonuçlar Nasıl Yorumlanır?

• Normal Değerler: Sabah 08:00’de 5-25 µg/dL, akşam ise <10 µg/dL aralığı normal kabul edilir.
• Yüksek Kortizol: Cushing sendromu, aşırı stres veya hipofiz tümörüne işaret edebilir.
• Düşük Kortizol: Addison hastalığı veya böbrek üstü bezi yetmezliği belirtisi olabilir.

Sık Sorulan Sorular

• Test aç karnına mı yapılır? Doktorunuzun talimatına göre değişir, genellikle açlık gerekmez.
• Adet döngüsü testi etkiler mi? Hayır, ancak gebelik kortizol seviyelerini yükseltebilir.
• Sonuçlar ne zaman çıkar? Laboratuvara bağlı olarak 1-3 iş günü içinde raporlanır.

Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Test öncesi ağır egzersizden kaçının.
• Gece vardiyasında çalışanlar için kortizol ritmi değişebilir; doktorunuzu bilgilendirin.

Kortizol testi, hormonal dengesizliklerin erken teşhisinde hayati rol oynar. Doğru zamanlama ve hazırlık süreciyle güvenilir sonuçlar alınabilir. Anormal değerler durumunda endokrinoloji uzmanına başvurulmalıdır.