Kangren, vücut dokularının kan akışının azalması veya tamamen kesilmesi sonucu ölmesiyle ortaya çıkan ciddi bir sağlık sorunudur. Özellikle diyabet hastaları, damar tıkanıklığı olan bireyler ve enfeksiyon riski yüksek kişilerde görülür. İşte kangrenin oluşum mekanizması, türleri ve tedavi yöntemleri:
Kangren Türleri
Kangren, nedenlerine ve klinik görünümüne göre sınıflandırılır:
- Kuru Kangren: Genellikle dolaşım bozukluğuna bağlı yavaş gelişir. Dokular kurur, siyah veya koyu kahverengi renk alır. En sık diyabetik ayaklarda görülür.
- Islak Kangren: Bakteriyel enfeksiyon eşlik eder. Dokular şiş, kırmızı ve iltihaplıdır. Hızla yayılarak septik şoka yol açabilir.
- Gazlı Kangren: Clostridium bakterilerinin neden olduğu bu türde dokular altında gaz birikimi olur. Acil cerrahi müdahale gerektirir.
- İç Kangren: Bağırsak veya safra kesesi gibi iç organlarda kan akışının durmasıyla oluşur.
Kangren Nasıl Oluşur?
Dokuların oksijen ve besin alamaması durumunda hücre ölümü başlar. Bu süreci tetikleyen başlıca faktörler:
- Damar Tıkanıklığı: Ateroskleroz, diyabete bağlı damar hasarı veya pıhtılar.
- Enfeksiyonlar: Tedavi edilmeyen yaralarda bakteriyel çoğalma.
- Travmalar: Şiddetli yanıklar, donma veya kırıklar.
- Kronik Hastalıklar: Diyabet, periferik arter hastalığı.
Belirtileri
- Etkilenen bölgede şiddetli ağrı ve his kaybı.
- Cilt renginde morarma, siyahlaşma veya kızarıklık.
- Kötü kokulu akıntı ve şişlik (ıslak kangrende).
- Halsizlik, ateş ve titreme (enfeksiyon varlığında).
Risk Faktörleri
- Kontrolsüz diyabet.
- Sigara kullanımı.
- Obezite ve hareketsiz yaşam.
- Bağışıklık sistemini zayıflatan hastalıklar.
Teşhis Yöntemleri
- Fizik muayenede dokuların görünümü ve nabız kontrolü.
- Doppler ultrason veya anjiyografi ile kan akımının değerlendirilmesi.
- Kan testlerinde enfeksiyon belirteçlerinin (CRP, lökosit) yüksekliği.
- Doku kültürü ile bakteriyel etkenin tespiti.
Tedavi Seçenekleri
- Cerrahi Müdahale: Ölü dokuların temizlenmesi (debridman) veya uzvun bir kısmının alınması (amputasyon).
- Antibiyotik Tedavisi: Enfeksiyonlu kangrende geniş spektrumlu antibiyotikler.
- Hiperbarik Oksijen Tedavisi: Dokulara oksijen taşınmasını artırmak için basınçlı oksijen uygulaması.
- Damar Cerrahisi: Tıkalı damarların açılması için bypass veya anjiyoplasti.
Korunma Yöntemleri
- Diyabetli hastalarda kan şekeri kontrolü.
- Ayak hijyenine dikkat etmek ve nasırları önlemek.
- Sigarayı bırakmak ve düzenli egzersiz yapmak.
- Yaralanmalarda enfeksiyonu önlemek için temizlik ve pansuman.
Erken evrede teşhis edilen kangren, kalıcı doku kaybı olmadan tedavi edilebilir. Bu nedenle özellikle risk grubundaki kişilerin düzenli kontroller yaptırması hayati önem taşır.
